Zelfkatheterisatie: stappenplan voor vrouwen

Over zelfkatheterisatie: stappenplan voor vrouwen

Zelfkatheterisatie betekent dat u zelf uw blaas leegmaakt met een katheter (slangetje). Hier vindt u een stappenplan voor vrouwen. Dit legt stap voor stap uit hoe u de zelfkatheterisatie doet als vrouw.

We hebben ook een stappenplan zelfkatheterisatie voor mannen.

Voorbereiding op de zelfkatheterisatie

• Zorg dat u een washand met water binnen handbereik heeft.
• Maak de katheter klaar voor gebruik en leg deze binnen handbereik.
• Was uw handen goed met water en zeep (vergeet uw duim niet!).
• Kunt en mag u nog plassen zonder katheter? Probeer dan eerst op de gewone manier te plassen.

De goede houding voor zelfkatheterisatie

Katheteriseren kan in verschillende houdingen. Probeer uit welke houding voor u lukt en prettig is. Dit kan zijn in bed (zie afbeelding 1), op de (invalide)wc (zie afbeelding 2 t/m 4) of in de rolstoel.

U kunt ook staan boven de wc. U leunt dan met de billen tegen de wc-bril/stortbak.

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

Figuur 4

Zelfkatheterisatie stap voor stap

1. Ga staan/zitten in de gewenste houding.
2. Maak het gebied rondom de plasbuis schoon met een washand met water. Veeg met de washand van voor naar achter (richting de anus), en niet andersom. Maak eerst de schaamlippen schoon en dan de rest van het gebied rondom de plasbuis.
3. Spreid de schaamlippen met de hand die u niet gebruikt om de katheter in te brengen. Trek de schaamlippen iets omhoog (zie afbeelding 5). Tip: gebruik eventueel een spiegel om de opening van de plasbuis te kunnen vinden.
   
   

   Figuur 5

    

4. Pak met de andere hand de katheter halverwege vast. Of pak de katheter vast bij de inbrenghuls/het inbrengstukje. Eventueel kunt u de katheter dichtknijpen of uw duim op het uiteinde houden. Dan loopt de plas niet meteen weg als u de katheter inbrengt.
5. Breng de katheter rustig in de plasbuis. Als de plas begint te lopen, zit de katheter in de blaas. Schuif de katheter dan nog een klein stukje verder. Soms voelt u wat weerstand bij het inbrengen. De katheter moet dan voorbij de sluitspier van de blaas. De sluitspier ontspant meestal al snel. U kunt de katheter dan verder schuiven. Soms helpt het om even te zuchten of te hoesten.
6.  Bent u op de wc? Buig de katheter dan richting de wc, zodat de plas daar in kan lopen. Katheteriseert u in bed of in de rolstoel? Dan zijn er hulpmiddelen om de plas in op te vangen. De continentieverpleegkundige leert u deze hulpmiddelen te gebruiken.
7. Stopt het weglopen van de plas? Trek dan de katheter een klein stukje terug naar buiten. Meestal komt er daarna nog wat plas.
8. Komt er geen plas meer? Haal dan de katheter rustig uit de blaas. U kunt eventueel uw duim of vinger op het uiteinde houden en de katheter omhoog houden. De plas die nog in de katheter zit, loopt dan pas weg als u uw duim van de katheter haalt. Zo voorkomt u lekken.
9. Gooi de katheter bij het afval. U kunt iedere katheter maar 1x gebruiken.
10. Maak alles schoon en was goed uw handen.

Vragen over zelfkatheterisatie?

Heeft u nog vragen? Stel deze dan gerust aan de consulente continentiezorg. U bereikt ons op de polikliniek Urologie, via telefoonnummer 088 979 60 24. We zijn bereikbaar maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.00 uur.

Deze tekst is gebaseerd op een stappenplan van de V&VN-afdeling Continentie Verpleegkundigen en Verzorgenden.