Zelfkatheterisatie: stappenplan voor mannen

Over zelfkatheterisatie: stappenplan voor mannen

Zelfkatheterisatie betekent dat u zelf uw blaas leegmaakt met een katheter (slangetje). Hier vindt u een stappenplan voor mannen. Dit legt stap voor stap uit hoe u de zelfkatheterisatie doet als man.

We hebben ook een stappenplan zelfkatheterisatie voor vrouwen.

Voorbereiding op de zelfkatheterisatie

• Zorg dat u een washand met water binnen handbereik heeft.
• Maak de katheter klaar voor gebruik en leg deze binnen handbereik.
• Was uw handen goed met water en zeep (vergeet uw duim niet!).
• Kunt en mag u nog plassen zonder katheter? Probeer dan eerst op de gewone manier te plassen.

De goede houding voor zelfkatheterisatie

Katheteriseren kan in verschillende houdingen. Probeer uit welke houding voor u lukt en prettig is. Dit kan zijn in bed, op de (invalide)wc (zie afbeelding 1 t/m 3) of in de rolstoel. Soms is het handig om in het begin op bed te oefenen. Of om een steuntje in de rug te hebben als u staand katheteriseert.

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

Zelfkatheterisatie stap voor stap

1. Ga staan/zitten in de gewenste houding.
2. Schuif de voorhuid terug (als u niet besneden bent). Maak het gebied rond de plasbuis schoon met een washand met water.
3. Pak de penis vast met de hand die u niet gebruikt om de katheter in te brengen. Breng de penis iets omhoog (zie afbeelding 5).
4. Pak met de andere hand de katheter halverwege vast. Of pak de katheter vast bij de inbrenghuls/het inbrengstukje. Eventueel kunt u de katheter dichtknijpen of uw duim op het uiteinde houden. Dan loopt de plas niet meteen weg als u de katheter inbrengt.
5. Breng de katheter rustig in de plasbuis. Als de plas begint te lopen, zit de katheter in de blaas. Schuif de katheter dan nog een klein stukje verder. Soms voelt u wat weerstand bij het inbrengen. De katheter moet dan voorbij de prostaat en de sluitspier van de blaas. Ter hoogte van de prostaat kan het helpen de penis nog iets te strekken en dan weer naar beneden te brengen (zie afbeelding 6). De sluitspier ontspant meestal al snel. U kunt de katheter dan verder schuiven. Soms helpt het om even te zuchten of te hoesten.
6. Bent u op de wc? Buig de katheter dan richting de wc, zodat de plas daar in kan lopen. Katheteriseert u in bed of in de rolstoel? Dan zijn er hulpmiddelen om de plas in op te vangen. De continentieverpleegkundige leert u deze hulpmiddelen te gebruiken.
7. Stopt het weglopen van de plas? Trek dan de katheter een klein stukje terug naar buiten. Meestal komt er daarna nog wat plas.
8. Komt er geen plas meer? Strek dan de penis weer iets op (zie afbeelding 7) en haal de katheter rustig uit de blaas. U kunt eventueel uw duim op het uiteinde houden en de katheter omhoog houden. De plas die nog in de katheter zit, loopt dan pas weg als u uw duim van de katheter haalt. Zo voorkomt u lekken.
9. Gooi de katheter bij het afval. U kunt iedere katheter maar 1x gebruiken.
10. Maak alles schoon en schuift de voorhuid weer terug (als u niet besneden bent).
11. Was goed uw handen.

Figuur 4

Figuur 5

Figuur 6

Figuur 7

Vragen over zelfkatheterisatie?

Heeft u nog vragen? Stel deze dan gerust aan de consulente continentiezorg. U bereikt ons op de polikliniek Urologie, via telefoonnummer 088 979 60 24. We zijn bereikbaar maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.00 uur.

Deze tekst is gebaseerd op een stappenplan van de V&VN-afdeling Continentie Verpleegkundigen en Verzorgenden.