Voedingsadviezen tijdens chemotherapie

Over voedingsadviezen tijdens chemotherapie

U krijgt (binnenkort) chemotherapie. Bij chemotherapie gelden enkele extra voedingsadviezen. Die leggen we in deze informatie uit. Daarnaast geldt ook het dieet voor extra energie en eiwit voor u.

Mag u visolie-supplementen nemen tijdens chemotherapie?

Sommige soorten chemotherapie lijken minder goed te werken als u supplementen neemt met visolie. Dit is nu bekend voor Irinotecan en chemotherapie waarin platina zit, zoals Cisplatine, Carboplatine en Oxaliplatine. Het advies is daarom om vanaf 24 uur voor tot en met 24 uur na het toedienen van de chemotherapie geen visoliesupplementen te gebruiken. U kunt wel vette vis blijven eten als u chemotherapie krijgt.

Mag u grapefruit nemen tijdens chemotherapie?

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat grapefruit negatieve effecten kan hebben op chemotherapie. Het advies is om vanaf minstens 24 uur voor de start van de chemotherapie behandeling geen grapefruit meer te eten of grapefruitsap te drinken. Neem tijdens de hele periode van de chemotherapie behandeling geen grapefruit of grapefruitsap.
Chemotherapie werkt nog een tijd door. Daarom is het verstandig om tot ongeveer een maand na het einde van de chemotherapie geen grapefruit of grapefruitsap te nemen.
Pomelo, ugli, mineola, tangelo en de zure sinaasappel (ook wel Sevilla sinaasappel genoemd) zijn kruisingen van grapefruit met een andere citrusvrucht. Het advies is dat u ook deze kruisingen niet neemt rondom de chemotherapie.

Mag u vitaminepreparaten nemen tijdens chemotherapie?

Vitamine- en mineralensupplementen kunnen de werking van chemotherapie tegengaan. Wij raden u aan om alleen supplementen te gebruiken als u een tekort hebt aan vitamines en/of mineralen. Kies altijd een supplement met maximaal 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH).
Wilt u tijdens de chemotherapie voedingssupplementen gebruiken, zoals vitamine- en mineralensupplementen? Bespreek dit dan altijd eerst met uw behandelend arts en diëtist.

Mag u Sint-Janskruid nemen tijdens chemotherapie?

Drink geen thee met Sint-Janskruid tijdens de behandeling van kanker. Sint-Janskruid kan medicijnen en bepaalde chemotherapieën minder goed laten werken.

Hoe voorkomt u voedselvergiftiging tijdens chemotherapie?

Uw weerstand kan minder worden door behandelingen tegen kanker. Het is daarom belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen ziekmakende bacteriën in uw eten zitten. Want daardoor kunt u voedselvergiftiging krijgen. Volg de adviezen hieronder om voedselvergiftiging en andere besmettingen te voorkomen tijdens de chemotherapie.

Handen wassen

• Was uw handen regelmatig.
• Was uw handen grondig met zeep onder stromend water. Droog de handen af met een schone handdoek of papier.
• Was uw handen voordat u eten klaarmaakt, na het aanraken van rauw vlees en rauwe groente en voor het eten.
• Was uw handen ook nadat u naar de wc bent geweest en na het aanraken van (huis)dieren.

Keukendoeken

• Vervang vaatdoekjes elke dag.
• Vervang handdoeken en theedoeken regelmatig.
• Was vaatdoekjes, handdoeken en theedoeken op minimaal 60 °C.
• Hang natte doeken uit, zodat ze kunnen drogen.
• Gebruik keukenpapier voor hele vieze oppervlakten.
• Gebruik liever geen afwasspons, daar blijven te veel bacteriën in zitten. Kies in plaats daarvan voor een staalspons of afwasborstel.

Inkopen en bewaren van eten en drinken

• Let op de houdbaarheidsdatum. Doe dit vooral bij producten die kunnen bederven, zoals zuivel, vlees en vis.
• Volg de bewaar- en bereidingsadviezen op de verpakking.
• Doe producten die kunnen bederven en diepvriesproducten als laatste in uw winkelmandje en gebruik een koeltas.
• Zet eten en drinken dat kan bederven na aankoop zo snel mogelijk in de koelkast.
• Gooi eten en drinken weg als de ‘te gebruiken tot’-datum is verlopen.

Klaarmaken van eten en drinken

• Maak eten en drinken klaar op een schoon oppervlak, zoals een schoon bord, snijplankje of aanrecht.
• Maak het eten klaar met schoon keukengerei (mes, lepel, zeef, enzovoorts).
• Spoel groente en fruit goed schoon onder stromend water, zeker als u ze rauw eet.
• Houd rauw en klaargemaakt eten apart.
• Houd rauw vlees, rauwe kip en rauwe vis gescheiden van ander eten.
• Gebruik niet dezelfde snijplank en hetzelfde mes voor rauwe kip, rauw vlees of rauwe vis en voor gaar eten of groente die u rauw eet.
• Spoel de snijplank en het mes waarmee u rauw vlees, vis of kip snijdt direct af met heet water en gebruik deze niet nog een keer.

Warm maken van eten

• Ontdooi producten uit de diepvries in de koelkast of doe dit in de magnetron met de ontdooistand.
• Verhit warm eten goed door tot het gaar is. Doe dit vooral met vlees, kip, eieren, vis en schaal- en schelpdieren.
• Verhit eieren goed. Eet geen zachtgekookte eieren. Eet ook geen gerechten waarin rauwe eieren worden gebruikt, zoals bavarois, tiramisu, mousse of zelfgemaakte mayonaise.
• Gebruik geen rauwe melk en producten gemaakt van rauwe melk, zoals bijvoorbeeld rauwmelkse kaas. Deze producten kunnen besmet zijn met bacteriën.
• Verhit restjes die u opnieuw opwarmt door en door. Schep het eten enkele keren om tijdens het opwarmen in de magnetron.

Bewaren van eten

• Laat warme producten die u wilt bewaren snel afkoelen.
• Bewaar producten die kunnen bederven zoals vlees, vis en zuivel in de koelkast op 4 °C.
• Gooi producten die kunnen bederven weg als ze langer dan 2 uur buiten de koelkast hebben gestaan.
• Bewaar restjes maximaal 2 dagen in de koelkast. Als u restjes langer wilt bewaren, bewaar ze dan in de diepvries. Dan blijven ze tot wel 3 maanden goed.

Wat kunt u doen als uw smaak en reuk veranderen tijdens chemotherapie?

Verandering van smaak komt vaak voor bij kanker. Het kan komen door de ziekte zelf of door de behandeling. Zo kan door chemotherapie de voeding bitter of naar metaal gaan smaken. Ook kunt u helemaal geen smaak meer hebben. In veel gevallen is de verandering tijdelijk, maar het kan helaas ook lang duren. Soms verandert uw smaak voor altijd.

Reuk en smaak gaan samen. Als u minder goed kunt ruiken, proeft u veel minder. Het kan ook zijn dat uw reuk verandert en dat u dingen anders ruikt dan u voor de ziekte deed. Hierdoor kunt u minder of zelfs helemaal geen zin meer hebben om te eten. Dat kan erg frustrerend zijn.

Toch is het belangrijk om genoeg te blijven eten. U blijft dan zo fit mogelijk. Daardoor kunt u de behandelingen tegen kanker beter aan. Vindt u vlees vies om te eten? Dan helpt het soms om vleesgerechten te combineren met iets friszoet, zoals cranberrycompote, appelmoes of perzik. Probeer vlees te marineren met vruchtensap, zoete wijn of pruimen.

Als vlees niet gaat, is het goed om vleesvervangers te gebruiken. Vervang vlees bijvoorbeeld door vis, (koude) kip, vleeswaren, kaas, een ei-gerecht of vegetarische producten zoals peulvruchten, tofu, tempeh en noten. U kunt vlees ook verwerken door soepen, salades en ragout.

Tijdens de behandeling voor kanker kan het gebeuren dat u bepaalde smaken opeens lekker vindt die u normaal gesproken nooit lekker vond. Andersom kan dit ook gelden: producten die u altijd lekker vond, smaken u nu misschien niet meer. Uw smaak kan snel blijven veranderen. Daardoor kunt u eten dat u nu niet lekker vindt, een volgende keer wel weer lusten. Het is dus goed om verschillende gerechten te blijven proberen.

Waar vindt u meer informatie over voeding en kanker?

Meer informatie over voeding en kanker vindt u op de volgende websites:

• www.voedingenkankerinfo.nl
• www.kanker.nl/algemene-onderwerpen/voeding/wat-kunt-u-doen/voeding-en-de-behandeling-van-kanker

Vragen over voedingsadviezen tijdens chemotherapie?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.