Voedingsadvies bij een ileostoma

Over voedingsadvies bij een ileostoma

Een ileostoma is een kunstmatige uitgang (stoma) op de dunne darm. Hier vindt u voedingsadvies voor als u een ileostoma heeft.

We leggen een ileostoma aan als uw dikke darm is weggehaald of tijdelijk niet kan worden gebruikt. Heeft u een ileostoma? Dan gaat de ontlasting (poep) niet meer uit uw lichaam via de anus, maar via een gat in de buik.

Waarom een voedingsadvies bij een ileostoma?

Als u een ileostoma heeft, verliest u veel vocht en zout bij het poepen. Dit komt omdat de ontlasting niet in de dikke darm komt. In de dikke darm wordt normaal gesproken vocht en zout uit de poep gehaald. Ook dikt de poep in de dikke darm in. De ontlasting die via een ileostoma het lichaam verlaat, is dun tot brijig.

Heeft u een ileostoma en krijgt u niet genoeg vocht en zout binnen? Dan kunt u last krijgen van vermoeidheid, misselijkheid, duizeligheid, flauwte en gewichtsverlies. De ileostoma kan ook verstopt raken door sommige voedingsmiddelen. Met dit voedingsadvies bij een ileostoma proberen we deze problemen tegen te gaan.

Drink genoeg

We adviseren u om 2 tot 2,5 liter vocht te drinken per dag. Drink dit vocht verspreid over de dag. 2 tot 2,5 liter vocht is 16 tot 20 kopjes (van 125 ml). Maar ook in fruit, groenten en zuivel zit veel vocht. Hieronder noemen we voorbeelden van producten die meetellen voor uw vochtinname van 2 tot 2,5 liter:

• water, thee, koffie, (karne)melk, frisdrank
• pap, vla, yoghurt
• fruit, vruchtensap, vruchtenmoes, groente, groentesap
• soep, bouillon

Tip: Controleer hoeveel u plast. Zo kunt u zien of u genoeg vocht binnenkrijgt. U moet per 24 uur minstens 1 liter plassen. Het controleren hoeveel u plast, kunt u doen door de urine (plas) te verzamelen in een fles/flessen.

Eet extra zout

Omdat u veel zout verliest via uw poep, adviseren we u om wat zout toe te voegen bij iedere maaltijd. Start nooit een zoutarm dieet zonder te overleggen met uw arts of diëtist.

Eet zoute voedingsmiddelen als:

• keukenzout
• aromat, ketjap, maggi (zoet en zout)
• tomatenketchup
• currypasta
• rookvlees, rauwe ham
• 20+ en 30+ (smeer)kaas
• groentesap/tomatensap
• bouillon, (heldere) soep

Eet de voedingsmiddelen hieronder ook. Hierin zit veel zout en vet. Neem niet te veel van deze voedingsmiddelen als u zwaarder wordt terwijl u dat niet wilt:

• bacon, cervelaatworst, salami, ontbijtspek, rookworst
• 48+ (smeer)kaas
• chips en zoutjes
• haring

Tip: Eet niet te veel drop. In drop zit niet het type zout dat uw lichaam nodig heeft (natriumchloride), maar ammoniumchloride.

Voorkom verstopping van de ileostoma

Het is belangrijk om rustig te eten, het voedsel goed fijn te snijden en goed te kauwen. Zo voorkomt u dat uw ileostoma verstopt raakt.

Deze adviezen gelden vooral bij het eten hieronder:

• taai en draderig vlees
• asperges, bleekselderij
• taugé
• champignons
• maïs
• zuurkool
• grove rauwkost, zoals knolselderij en wortel
• citrusfruit (sinaasappel, mandarijn, grapefruit), verse ananas, druiven
• gedroogde vruchten, zoals dadels, vijgen en pruimen
• kokosproducten
• noten en pinda’s
• popcorn
• amandelspijs

Zorg ervoor dat u genoeg voedingsvezels binnenkrijgt

De poep bij een ileostoma is meestal dun tot brijig. Om ervoor te zorgen dat de ontlasting wat dikker en soepeler wordt, is het belangrijk dat u genoeg voedingsvezels binnenkrijgt.

Voedingsvezels zitten vooral in:

• volkoren graanproducten (volkorenbrood, roggebrood)
• fruit en groente (zowel rauw als gekookt)
• aardappelen
• peulvruchten, zoals bruine bonen, erwten en linzen
• zilvervliesrijst, volkoren pasta
• noten en zaden

Zorg voor genoeg beweging

Als u beweegt, stimuleert dit uw darmen. Daardoor heeft u vaker ontlasting en is deze poep soepeler.

Zorg dat u op gewicht blijft

Het is beter dat u niet te veel afvalt of aankomt. De huid rondom de stoma kan hierdoor namelijk slapper of strakker worden. Daardoor kunt u problemen krijgen. Bijvoorbeeld lekken van de stoma en een geïrriteerde huid. Valt u veel af of komt u veel aan? Bespreek dit dan met uw diëtist of arts.

Houd rekening met gasvorming, vervelende geurtjes en verkleurde ontlasting

U kunt niet helemaal voorkomen dat u te maken krijgt met gasvorming, vervelende geurtjes en verkleurde ontlasting. Het hoort bij een normale spijsvertering. Hoeveel last u hiervan heeft, verschilt van persoon tot persoon. De adviezen hieronder helpen u om gasvorming, vervelende geurtjes en verkleurde poep zoveel mogelijk tegen te gaan.

Gasvorming

Gasvorming komt voor het grootste deel door het onbewust inslikken van lucht. Ook als u rookt of kauwgom kauwt, slikt u vaak ongemerkt lucht in. Deze lucht komt voor een deel terecht in het stomazakje. Daardoor komt er een geluid uit uw stoma dat lijkt op het laten van een windje. Het is belangrijk dat u rustig eet. Dan is er minder kans dat u lucht inslikt.

U kunt meer last krijgen van gasvorming als u de volgende producten eet of drinkt:

• koolsoorten, zoals rode kool, witte kool, savooienkool, spruiten
• prei, uien
• knoflook
• paprika
• peulvruchten
• drinken waarin koolzuur zit
• bier

Voelt u gas aankomen? Leg dan uw hand op uw stoma. Hierdoor wordt het geluid minder.

Vervelende geurtjes

De geurfilter in het stomazakje houdt de meeste vervelende geurtjes tegen. Toch kunt u last krijgen van vervelende geurtjes na het eten van:

• koolsoorten, vooral als ze lang gekookt worden
• prei, uien
• knoflook en specerijen
• peulvruchten
• (oude) kaas en sommige buitenlandse kaassoorten
• vis
• eieren
• vitamine B-tabletten

Tip: U merkt het meeste van de vervelende geurtjes als u het stomazakje verschoont. Het kan helpen om een lucifer af te steken voor of na het verschonen van het stomazakje. Dat gaat de geur tegen.

Verkleurde ontlasting

Het is niet erg als de poep een andere kleur heeft. Verkleurde ontlasting kan voorkomen na het eten van:

• spinazie (groen)
• bieten (rood)
• ijzerpreparaten (zwart)

Voedingsadvies als u ziek bent of als het erg warm is

Heeft u last van diarree, overgeven, erg zweten of koorts? Of is het warm weer? Dan verliest u extra vocht en zout. Vaak heeft u ook minder zin om te eten als het warm is of als u ziek bent. Hierdoor krijgt u minder vocht en zout binnen. Daarom moet u ervoor zorgen dat u extra vocht of zout binnenkrijgt als het warm is of als u ziek bent. Oral Rehydration Salts (ORS, Orisel) kunnen dan een goede aanvulling zijn. Informatie hierover kunt u krijgen van uw arts of diëtist.

Voedingsadvies bij reizen

Gaat u naar een tropisch of subtropisch land? Dan krijgt u te maken met hogere temperaturen en soms ook met minder goede hygiëne. Daardoor kunt last krijgen van diarree. Neem geen risico en gebruik/eet/drink geen:

• ongekookt leidingwater (ook niet bij het tanden poetsen)
• ijs en ijsblokjes
• rauw vlees en rauwe vis
• rauwe groenten
• ongeschild fruit

Tip: Neem altijd bouillon of Oral Rehydration Salts (ORS, Orisel) mee als u op reis gaat. Oral Rehydration Salts kunt u kopen bij de apotheek.

Vragen over voedingsadvies bij een ileostoma?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.

Meer informatie en lotgenotencontact

• Het Voedingscentrum
• De Nederlandse Stomavereniging
• De Maag Lever Darm Stichting

Bron: Uitgave ‘Dieetadviezen voor patiënten met een ileostoma’ (Voedingscentrum)