Uitdroging voorkomen bij darmfalen

Over uitdroging voorkomen bij darmfalen

U heeft last van darmfalen. Daardoor kunt u te veel water en zout verliezen. Hier leest u hoe u uitdroging kan voorkomen bij darmfalen.

Deze informatie geeft een algemeen advies om uitdroging te voorkomen. Uw diëtist zal u ook een persoonlijk advies geven, dat past bij uw situatie. Is het persoonlijke advies anders dan de algemene informatie hier? Houdt u dan aan het persoonlijke advies.

Wat is darmfalen?

Bij darmfalen kan de dunne darm niet genoeg eten en/of vocht opnemen. U moet dan vaak meer poepen dan normaal: wel tussen de 1,5 en 6 liter per dag. Daardoor kunt u veel vocht en zout verliezen. U loopt hierdoor risico op uitdroging. Uitdroging is een tekort aan water in het lichaam.

Darmfalen kan onder andere ontstaan:

• na een darmoperatie
• door bestraling
• als u een stoma heeft op de dunne darm (ileostoma). Een stoma is een kunstmatige uitgang in de buik voor plas of ontlasting (poep).
• als er bij u een verbinding is ontstaan van de (dunne) darm naar de buikwand. Zo’n niet natuurlijke verbinding heet een darmfistel.

Hoe merkt u dat u last heeft van uitdroging?

De signalen hieronder kunnen wijzen op (dreigende) uitdroging:

• dorst
• droge mond/droge ogen
• weinig plassen, geconcentreerde en daardoor donkere urine
• moe zijn
• suf/verward zijn
• duizelig zijn/hoofdpijn hebben
• minder zin hebben om te eten
• misselijk zijn/overgeven
• droge huid
• afwijkingen in laboratoriumwaarden (nierfunctiestoornissen)

Hoe kunt u uitdroging bij darmfalen voorkomen?

Om uitdroging te voorkomen, is het belangrijk dat de dunne darm genoeg vocht en zout opneemt. Extra drinken helpt daarbij niet altijd. Door te veel of de ‘verkeerde’ dranken te drinken, krijgt u misschien zelfs meer ontlasting. Daardoor kan het risico op uitdroging groter worden. Van uitdroging krijgt u weer dorst, waardoor u nog meer gaat drinken. Daardoor gaat u nog meer poepen, enzovoorts.

Het is belangrijk om dit patroon te doorbreken. Soms moet u tijdelijk extra vocht en zout krijgen via een infuus (slangetje in uw arm). Daarbij krijgt u soms het advies om tijdelijk weinig te drinken (maximaal 500-1000 ml per dag).

Heeft u weer genoeg vocht en zout in uw lichaam? Dan heeft u geen infuus meer nodig. Het is dan wel belangrijk om u te houden aan de adviezen hieronder. Deze adviezen helpen u om minder ontlasting te krijgen. Daardoor wordt het risico op uitdroging kleiner. Ook zorgen de adviezen ervoor dat u genoeg zout in uw lichaam heeft.

Hoe zorgt u voor genoeg vocht in uw lichaam bij darmfalen?

Let op: de adviezen hieronder gelden als u niet (meer) aan het infuus zit.

Persoonlijk advies gaat voor
De diëtist geeft u persoonlijk advies over hoeveel vocht u per dag mag binnen krijgen. Vocht is alles wat u vloeibaar inneemt. Bijvoorbeeld dranken, soep, bouillon, vruchtenmoes, pap, vla, ijs, maar ook drink- en sondevoeding.

De diëtist maakt het persoonlijke advies in overleg met uw arts. De maximale hoeveelheid vocht kan voor iedereen anders zijn. Belangrijk is in ieder geval dat u vooral isotone dranken drinkt. In het kader hieronder leest u wat isotone dranken zijn. Is het persoonlijke advies van de diëtist anders dan de algemene adviezen hieronder? Houdt u dan aan het persoonlijke advies.

Algemene adviezen

• Eet rustig en kauw goed.
• Drink de hele dag door kleine slokjes. Hierdoor komt er niet heel veel vocht tegelijk in de darm.
• Neem per dag minimaal 1-2 liter isotone dranken (waaronder Oral Rehydration Solution (ORS)). In het kader hieronder leest u wat isotone dranken zijn.
• Neem maximaal 2-3 glazen (500 ml) hypotone en hypertone dranken in totaal per dag. In het kader hieronder leest u wat hypotone en hypertone dranken zijn.
• Het kan zijn dat u tijdelijk slecht tegen melkproducten kunt. U kunt dan buikpijn en/of diarree krijgen. Is dat bij u zo? Neem dan niet meer dan 500 ml melk, karnemelk, vla, yoghurt en dergelijke per dag.
• Neem maximaal 2 porties fruit per dag. 1 portie is ongeveer 100 gram fruit: bijvoorbeeld 1 appel, 1 banaan, 1 kiwi, 10 druiven of 2 mandarijnen.
• Soms kan het helpen om minder eten en drinken te nemen waarin veel suiker zit.

Hoe zorgt u voor genoeg zout in uw lichaam bij darmfalen?

• Bij darmfalen verliest u niet alleen veel vocht als u poept, maar ook veel zout. Daarom is het belangrijk dat u veel zout neemt. Ook is het belangrijk om veel eten en drinken te nemen waarin veel zout zit. Verderop in deze informatie staat in welk eten en drinken veel zout zit.
• Neem het eten en drinken waarin veel zout zit goed verspreid over de dag.
• Het kan ook zijn dat u capsules of tabletten nodig heeft om extra zout binnen te krijgen. Uw arts kan dit dan voorschrijven. We kunnen uw plas onderzoeken om te kijken of uw lichaam genoeg zout opneemt.
• Krijgt u sondevoeding? Dan is het goed om te weten dat in sondevoeding weinig zout zit. U zult dan extra zout moeten krijgen via de sonde of sondevoeding. De diëtist zal u hierover een persoonlijk advies geven, dat past bij uw situatie.
• In sommige situaties verliest uw lichaam extra zout en vocht. Bijvoorbeeld:
  • Als u meer ontlasting heeft
  • Als u moet overgeven
  • Als u veel zweet (bijvoorbeeld door sport of koorts)
  • Als het warm weer is

U kunt dan ook minder zin hebben om te eten. Daardoor krijgt u minder zout en vocht binnen. U moet dan extra zout en vocht nemen. Het nemen van Oral Rehydration Solution (ORS) kan in deze situatie een goede aanvulling zijn. Overleg bij twijfel met uw arts of diëtist.

In welk eten en drinken zit veel zout?

• keukenzout
• smaakverfijner zoals aromat, ketjap zoet en zout
• Soepversterker zoals maggi
• tomatenketchup, curry, kant-en-klare kruidenmixen
• zoute vleeswaren (rookvlees, rauwe ham, worstsoorten)
• (smeer)kaas
• chips en zoutjes
• haring
• groentesap/tomatensap waarin u zelf extra zout doet
• augurken, olijven
• bouillon, soep

Hoe kunt u zelf Oral Rehydration Solution (ORS) maken?

U kunt zelf ORS kopen bij de apotheek of drogist. Helaas vergoedt de zorgverzekeraar ORS niet. Meestal moet u meerdere zakjes ORS per dag gebruiken. Dat kost u veel geld. Om geld te besparen, kunt u ook zelf ORS maken. Het recept vindt u hieronder.

Recept

Weeg de volgende ingrediënten af en los ze op in 1 liter water:

• 20 gram (6 x 5 ml-lepel) glucose
• 2,5 gram natriumbicarbonaat
• 3,5 gram natriumchloride (keukenzout)

Drink bij matig tot ernstig darmfalen 1-3 liter van de zelfgemaakte ORS per dag. Doe dit verspreid over de dag, in kleine slokjes.

Vindt u de smaak te bitter? Dan helpt het om de zelfgemaakte ORS in de koelkast te zetten. Ook kunt u een klein beetje fruitsap of citroensap/pulp mengen door de zelfgemaakte ORS. Het drinken van kleine slokjes of door een rietje, helpt ook.

Blijft de smaak een probleem? Dan kunt u de 2,5 gram natriumbicarbonaat vervangen door 2,5 gram natriumcitraat.

Vragen over uitdroging voorkomen bij darmfalen?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.