Screening op botontkalking (osteoporose) na een botbreuk

Osteoporose (links) en normaal bot (rechts)

Wie kan botontkalking krijgen?

Zowel mannen als vrouwen kunnen botontkalking krijgen.
Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen:

• 1 op de 3 vrouwen krijgt een botbreuk door botontkalking nadat ze 50 is geworden.
• 1 op de 5 mannen krijgt een botbreuk door botontkalking nadat hij 50 is geworden.

Waardoor wordt de kans op botontkalking groter of juist kleiner?

1. Hoeveel bot u heeft

• Hoe meer bot, hoe minder de kans op botontkalking
• Dit is voor een deel erfelijk bepaald.
• Maar beweging tijdens uw jeugd en voeding spelen ook een grote rol.

2. Beweging

• Bewegen maakt uw botten sterker.
• Vooral beweging waarbij u uw botten belast is goed, zoals lopen, traplopen en springen.

3. Voeding

• Voor sterke botten heeft u calcium en vitamine D nodig.
• Als u daar te weinig van eet en drinkt, worden de botten sneller afgebroken.

4. Leeftijd

• Na het 40e jaar breekt bot sneller af dan dat het wordt aangemaakt.
• Hoe ouder u bent, hoe groter de kans op botontkalking.

5. Overgang (menopauze) en hormonen

• Na de overgang maken vrouwen minder vrouwelijke hormonen (oestrogenen) aan.
• Oestrogenen beschermen de botten.
• Bij mannen neemt het mannelijk hormoon (testosteron) langzaam af. Ook daardoor worden de botten zwakker.

6. Bepaalde medicijnen

• Sommige medicijnen (zoals corticosteroïden) kunnen botten zwakker maken als u ze lang gebruikt.

7. Ziekten die botten verzwakken

• Ziekten zoals schildklierproblemen, reuma, chronische longziekten en maag-darmziekten kunnen botten zwakker maken.

8. Leefstijl

• Roken, veel alcohol drinken, veel koffie drinken en weinig bewegen maken botten zwakker.

9. Lichaamsgewicht

• Als u heel licht bent wordt het risico op botontkalking groter.

10. Zonlicht

• Zonlicht helpt bij het maken van vitamine D, wat goed is voor de botten.
• Oudere mensen, mensen met een donkere huid en mensen die weinig buiten komen maken minder vitamine D aan.

Wat zijn klachten en gevolgen van botontkalking?

Botontkalking geeft geen klachten.
Vaak merkt u pas iets als u een bot breekt of een wervel inzakt.
Dat kan pijn doen.

Hoe gaat het onderzoek in het ziekenhuis naar botontkalking?

Voor wie?

Wij controleren of u botontkalking heeft, zodat we u kunnen helpen om nieuwe botbreuken te voorkomen.
Niet iedereen hoeft onderzocht te worden.

Wij onderzoeken:

• Mannen en vrouwen van 50 jaar en ouder die een botbreuk hebben gehad.
• Patiënten die bij een risicogroep horen. Bijvoorbeeld mensen die bepaalde medicijnen gebruiken of die andere problemen hebben met hun gezondheid.

Wat doen we?

We meten de sterkte van uw botten met een botdichtheidsmeting.
Dit heet een DEXA-scan.

• Dit onderzoek gebeurt op de afdeling Radiologie.
• We meten hoeveel calcium in de botten zit.
• We kunnen zien of u osteopenie of osteoporose heeft.
• Dit onderzoek kunnen we later herhalen om te kijken of een behandeling helpt.

Is de DEXA-scan veilig?

De DEXA-scan gebruikt röntgenstraling.

• De hoeveelheid straling is heel klein.
• Het is niet gevaarlijk, ook niet bij kinderen.
• Het geeft geen bijwerkingen zoals misselijkheid of huidproblemen.

Wat gebeurt na het onderzoek?

• Als de uitslag bekend is, bespreken we deze over de telefoon met u.
• Heeft u botontkalking? Dan bespreken we een behandeling met medicijnen met u en geven we u adviezen hoe u gezond kunt leven.
• Heeft u botontkalking én afwijkingen in het bloed of een andere ziekte? Dan verwijzen we u door naar een gespecialiseerde dokter (de internist).
• Uw huisarts krijgt de uitslag en kan de behandeling overnemen als u lichte botontkalking (osteopenie) heeft.

Wat is het doel van de behandeling van bontontkalking?

De behandeling zorgt ervoor dat:

• Botten niet verder achteruitgaan.
• De kans op nieuwe botbreuken kleiner wordt.

De behandeling bestaat uit:

• Adviezen over gezond leven en voeding.
• Soms medicijnen.

Meer informatie over botontkalking (osteoporose)

• Uw huisarts of apotheek kan u adviseren over medicijnen en voedingssupplementen.
• Patiëntenvereniging Osteoporosevereniging: www.osteoporosevereniging.nl
• In het Zorgboek osteoporose staan onder andere tips hoe u gezond kunt leven en hoe u kunt voorkomen dat u valt. U kunt dit boek online bestellen. Uw zorgverzekeraar vergoedt de aanschaf van dit boek normaal gesproken. Informeer voor de zekerheid bij uw zorgverzekeraar of deze het aanschaffen van het boek inderdaad vergoedt.
• Gezond eten: www.voedingscentrum.nl
• Voorkomen van vallen: www.veiligheid.nl