Samen beslissen: een borstsparende behandeling (lumpectomie) of borstverwijdering (ablatio)

Over samen beslissen: een borstsparende behandeling (lumpectomie) of borstverwijdering (ablatio)

Voor veel vrouwen met borstkanker zijn er meerdere behandelingen mogelijk. Samen met uw zorgverlener bespreekt u de mogelijkheden en kiest u de optie die het beste bij u past. U heeft de keuze tussen een borstsparende behandeling en een volledige borstverwijdering. Hier vindt u meer informatie over deze mogelijkheden.

Het is belangrijk om te onthouden dat voor beide behandelingen de kans op genezing gelijk is. Kijk om de beste keuze te maken ook op de Borstkanker keuzehulp (borstkanker.keuzehulp.nl).

Borstsparende behandeling

Bij een borstsparende operatie (lumpectomie) verwijdert de chirurg de tumor met het omringende weefsel. Dit vergroot de kans dat de chirurg alle kankercellen heeft weggenomen. Het grootste gedeelte van uw borst blijft behouden.

Uw borst wordt mogelijk wat kleiner en kan van vorm veranderen. Ook de plaats en richting van de tepel kunnen veranderen. Na de operatie volgt bijna altijd bestraling.

Als uw chirurg verwacht dat uw borstvorm veel gaat afwijken, dan heeft u de mogelijkheid om de vorm van uw borst zo veel mogelijk te herstellen. Soms heeft u hiervoor, naast uw chirurg, een plastisch chirurg nodig. Bestraling na een borstsparende operatie is bijna altijd nodig. Dit verkleint de kans dat de borstkanker terugkomt. Hierdoor is de behandeling even veilig als een volledige borstverwijdering. De bestraling start meestal drie tot vijf weken na de operatie. U krijgt vijf keer per week een bestraling voor een periode van één tot drie weken.

Bestraling

Bestraling (radiotherapie) verkleint de kans op terugkeer van de tumor. De hoge-energieröntgenstralen doden de kankercellen en verbeteren de kans dat u geneest.

Foto: Bestralingsapparaat

Bestralingsplan
De radiotherapeut maakt een CT-scan om voor u het beste bestralingsplan te bepalen. Het uitgangspunt is dat de bestraling het gezonde weefsel rond de tumor zo min mogelijk belast. U krijgt tatoeagepuntjes op de huid, zodat u de bestraling altijd in dezelfde positie krijgt.

De radiotherapeut richt de stralingsbundels door uw huid heen op het te behandelen gebied. Dit voelt u niet. De bestraling duurt een paar minuten per keer. Hoe vaak u een bestraling krijgt, hangt af van uw situatie. U krijgt vijf keer per week een bestraling over een periode van drie tot vier weken.

Bijwerkingen
We kunnen vooraf niet te voorspellen hoeveel last u krijgt van bijwerkingen. Een klein deel van de patiënten krijgt helemaal geen last van bijwerkingen.

Acute bijwerkingen
Acute bijwerkingen zijn bijwerkingen die kunnen optreden vanaf twee weken na uw eerste bestraling. Uw klachten nemen dan toe tot ongeveer drie weken na uw laatste bestraling. Daarna verdwijnen deze klachten weer.

Bijna alle patiënten hebben enige last van de volgende acute bijwerkingen:

• een rode, geïrriteerde, jeukende huid in het bestraalde gebied
• borst, ribben en spieren die pijnlijk en ontstoken aanvoelen
• vermoeidheid door de emotionele belasting en de dagelijkse rit naar het ziekenhuis

Deze acute bijwerkingen komen soms voor:

• loslaten van het bovenste laagje huid, zoals bij een schaafwond
• tijdelijke slikklachten bij de bestraling van klieren rond het sleutelbeen

Late bijwerkingen
Late bijwerkingen kunnen ontstaan vanaf enkele maanden tot jaren na de bestraling. Deze bijwerkingen zijn vaak blijvend.

Bijna alle patiënten hebben enige last van de volgende late bijwerkingen:

• een veranderde borstvorm of wat stijve borstspieren, door vorming van littekenweefsel
• gevoeligheid of pijn aan de bestraalde borst of ribben

Deze late bijwerkingen komen soms of zelden voor:

• Soms ontstaat vochtophoping (lymfoedeem) in de arm als uw okselklieren bestraald zijn.
• Soms blijft de huid wat donkerder van kleur.
• Zelden ontstaan uitgezette adertjes in het bestraalde gebied.
• Patiënten die roken, lopen op de lange termijn meer risico op de ontwikkeling van longkanker.

Volledige borstverwijdering

Bij volledige borstverwijdering (ablatio mamma) verwijdert de chirurg zoveel mogelijk borstklierweefsel met de huid en tepel. Soms volgt hierop een bestraling. Na een borstverwijdering verdwijnt of vermindert het gevoel in de herstelde borst. Bij een aanraking heeft u (bijna) geen gevoel in uw huid. De huid voelt als het ware ‘doof’ aan.

Voor- en nadelen borstsparende behandeling en volledige borstverwijdering

Voordelen borstsparende behandeling

• Uw borstvorm lijkt meestal op hoe deze er voor de operatie uitzag. Vaak is de borst iets kleiner.

Voordelen volledige borstverwijdering

• Vaak is geen bestraling nodig.
• Behoud van de borstvorm is vaak mogelijk door reconstructie.

Nadelen borstsparende behandeling

• Sommige vrouwen zijn teleurgesteld over hun uiterlijk na de operatie.
• Uw behandelde borst voelt anders.
• Bestraling is bijna altijd nodig. Mogelijke bijwerkingen op lange termijn zijn onder andere een blijvend stuggere borst, een andere borstvorm en verkleuring van de huid.
• U heeft kans op een nieuwe operatie als de patholoog in de rand van het verwijderde weefsel tumorresten vindt.

Nadelen volledige borstverwijdering

• Sommige vrouwen zijn teleurgesteld over hun uiterlijk na de operatie, ook na een borstreconstructie.
• Bestraling is soms nodig en geeft vergelijkbare bijwerkingen als bij een borstsparende behandeling.
• Zonder reconstructie heeft u verlies van uw decolleté. Dit geeft een disbalans in gewicht en kan zorgen voor nek- en rugpijn.
• Een gereconstrueerde borst voelt anders en ziet er anders uit.