Antenataal kolven tijdens de zwangerschap (moedermelk kolven)

Over antenataal kolven tijdens de zwangerschap (moedermelk kolven)

Antenataal kolven is het afkolven van moedermelk tijdens de laatste weken van de zwangerschap. U bouwt dan al een kleine voorraad moedermelk (colostrum) op. Die kunt u invriezen en gebruiken na de geboorte. Hier leest u meer.

Kolven of afkolven betekent dat u zelf ervoor zorgt dat er melk komt uit uw borsten. Dit kunt u doen met uw handen of met een kolfapparaat. Als u kolft voor de geboorte van uw kindje, kunt u dit het beste doen met de hand.

Redenen om te kolven tijdens de zwangerschap

Antenataal kolven is handig als u baby na de geboorte melk nodig heeft, maar de borstvoeding nog op gang moet komen. U kunt uw baby dan bijvoeden met de melk die u voor de geboorte heeft afgekolfd. Daardoor hoeft u geen kunstvoeding te geven.

De eerste moedermelk heet ook wel colostrum. In deze eerste moedermelk zitten veel stoffen die goed zijn voor uw kind. Bijvoorbeeld antistoffen tegen ziektes, eiwitten en stoffen die helpen bij het groeien van de baby. De melk die u voor de bevalling kolft, is colostrum.

De moedermelk komt ook sneller op gang na de geboorte als u tijdens de zwangerschap al kolft. Het is verder vaak makkelijker om de baby aan te leggen als u voor de bevalling kolft.

Risico’s bij kolven tijdens de zwangerschap

Wilt u gaan beginnen met antenataal kolven? Bespreek dit dan altijd eerst met uw gynaecoloog of verloskundige.

Er zijn situaties waarin het belangrijk kan zijn om te kolven voor de bevalling:

• U heeft diabetes (suikerziekte) of zwangerschapsdiabetes.
• Uw baby heeft een aangeboren afwijking die drinken aan de borst moeilijker maakt. Bijvoorbeeld:
  o    schisis (gespleten lip of gehemelte)
  o    hernia diafragmatica (breuk in middenrif)
  o    een hartafwijkingo
  o    het Syndroom van Down
• Uw ongeboren baby is erg klein of juist vrij groot.
• U of uw partner heeft een (bewezen) allergie.
• Uw borsten zijn onderontwikkeld (ze hebben niet genoeg klierweefsel).
• U heeft een borstoperatie gehad.
• U heeft het polycysteus ovarium syndroom (PCOS).
• U maakte weinig moedermelk aan na een eerdere bevalling.
• U heeft overgewicht: BMI>40.
• U wilt uw baby geen kunstvoeding geven.
• Als u een meerling (tweeling, drieling, enzovoorts) verwacht.
• Als u weet dat u een keizersnede krijgt.

Maar ook in andere situaties kunt u antenataal kolven.

Wanneer begint u met kolven tijdens de zwangerschap

Meestal begint u met kolven na de 37e week van uw zwangerschap. Maar soms kunt u ook eerder starten (na 34 weken). Wat voor u het beste is, hangt af van uw doel en persoonlijke situatie. Bespreek dit met uw gynaecoloog of verloskundige.

Handleiding: zo kolft u tijdens uw zwangerschap

U kunt voor uw bevalling het beste met de hand kolven. Op die manier stimuleert u de ‘toeschietreflex’. De toeschietreflex is een natuurlijke reactie van uw lichaam en borsten om borstvoeding te kunnen geven. Moedermelk stroomt dan vanuit de melkkliertjes richting de tepel. Dit gebeurt invloed van het hormoon oxytocine. Warmte en ontspanning helpen ook om de melk te laten komen. Neem bijvoorbeeld een warm bad of warme douche voor u gaat kolven.

Stap 1: Voorbereiding

• Pak een schone lepel of een schoon schaaltje om de melk op te vangen.
• Leg alvast een voedingsspuitje klaar.
• Was uw handen.

Stap 2: Borstmassage

	Ga voorovergebogen zitten. Plaats uw vingers op de borst. Duw de vingers stevig naar de borstkas toe. Beweeg de vingers met een draaiende beweging. Verplaats de vingers regelmatig.
	Plaats uw vingers zoals op het plaatje. Maak draaiende bewegingen op 1 plek. Doe dit een paar seconden en schuif dan een stukje op. Maak opnieuw draaiende bewegingen. Masseer zo uw hele borst met draaiende bewegingen, richting de tepelhof.
	Plaats uw handen zoals op het plaatje. Beweeg uw handen horizontaal, de ene hand in de tegenovergestelde richting van de andere.

Stap 3: Afkolven

Plaats uw duim boven de tepel en uw wijsvinger onder de tepel. De goede plek is 2,5 tot 4 centimeter achter de tepel. Leg nu ook uw andere vingers tegen de onderkant van uw borst. Deze positie heet de ‘C-greep’. Het tepelhof kan binnen of buiten de C-greep vallen.

Druk duim en vingers naar de borstkas toe, zodat u zachte druk zet op het klierweefsel in de borst. Breng hierna uw vingers naar elkaar toe om hiermee wat melk uit uw borst te drukken. Blijf dit herhalen: een ritmische beweging met duim en vingers. Wissel regelmatig van plek (verplaats duim en vingers) en borst. Nu kunnen er druppels moedermelk uit uw tepel komen. Heb geduld, want dit kan even duren. Verplaats uw vingers rondom uw tepel en ga weer door met kolven.

Bron afbeeldingen: Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen

Op de website van Stanford University kunt u een filmpje met uitleg (in het Engels) bekijken .

U kunt ook deze animatie in het Nederlands bekijken .

Waar u op moet letten:

• Knijp niet in de borst. Hierdoor kan uw borstweefsel kneuzen.
  
• Knijp niet in de tepel, want dan knijpt u de melkuitgang dicht.
• Laat uw handen niet over uw borst glijden. Dit kan pijnlijk zijn.
• U kolft ongeveer 5 minuten per borst, maximaal 10 minuten.
• Kolf altijd allebei de borsten.
• Kolf 2-4 keer per dag

Stap 4: Melk invriezen

• Zuig de melk op met het voedingsspuitje.
• Vul het spuitje niet helemaal, want tijdens het invriezen zet de melk uit.
• Plak een sticker op het voedingsspuitje met daarop de naam (voor als u het meebrengt naar het ziekenhuis), datum en tijd.
• Bewaar de spuitjes in een afgesloten doos in de vriezer.
• U kunt melk van verschillende kolfbeurten in 1 spuitje doen. Doe dit alleen als alle melk dezelfde temperatuur heeft.

Ontdooi de melk voor gebruik

U kunt moedermelk in de koelkast ontdooien. Dat duurt ongeveer 12 uur. Heeft u de melk sneller nodig? Dan kunt u het spuitje bevroren melk onder stromend water houden van maximaal 37 graden (handwarm). Laat bevroren melk niet ontdooien buiten de koelkast (bij kamertemperatuur).

Ontdooi de melk niet voordat de baby geboren is. De melk is namelijk niet lang meer houdbaar na het ontdooien. U mag de melk daarom maximaal 24 uur bewaren in de koelkast. Buiten de koelkast mag u de ontdooide melk maximaal 1 uur bewaren.