Laparoscopische nefrectomie

Over laparoscopische nefrectomie

Binnenkort wordt u in het ziekenhuis opgenomen voor een operatie. Hierbij wordt een nier met een kijkbuis (laparoscoop) verwijderd. Dit heet een laparoscopische nefrectomie. Het kan ook zijn dat er een gedeelte van de nier wordt weggehaald. We spreken dan van partiële nefrectomie. Op deze webpagina leest u hoe de operatie in zijn werk gaat en hoe u zich hierop kunt voorbereiden. Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, dan kunt u deze altijd stellen aan de uroloog of aan de verpleegkundige.

De nieren

Waar liggen de nieren?

Een mens heeft 2 nieren. De nieren lijken op bonen. Ze liggen aan weerszijden van de wervelkolom, achterin de buikholte. Ze liggen dus eigenlijk op de overgang van rug en zij. Het onderste paar ribben bedenkt de nieren voor een deel. De rechter nier ligt altijd wat lager dan de linker nier. Dit komt doordat de lever de rechter nier wat naar beneden drukt. Aan de binnenkant van de nier zit het nierbekken. Dit is een opslag voor de urine (plas) die de nier maakt. Vanuit het nierbekken loopt de urineleider naar de blaas. Aan het eind van de urineleider, die uitkomt in de blaas, zit een soort ventiel. Dit zorgt ervoor dat de plas vanuit de blaas niet terug naar de nier stroomt.

Afbeelding: nieren en urinewegen

De functie van de nieren

De nieren voeren water en afvalstoffen af uit ons lichaam. Al het vocht dat u inneemt, wordt via het darmkanaal opgenomen in het lichaam. Als blijkt dat er in het lichaam te veel vocht is, dan wordt dat via het bloed naar de nieren vervoerd en als urine uitgescheiden. In minder dan een uur kunnen de nieren verder al het bloed in uw lichaam helemaal schoonmaken.
U kunt een nier missen. U heeft aan 1 (goed werkende) nier genoeg.

Redenen om een nier weg te halen

Er zijn verschillende redenen voor het weghalen van een nier. In de meeste gevallen moet de nier, of een deel ervan, weggehaald worden vanwege een kwaadaardig gezwel (tumor). Deze tumor zit dan in de nier of in de binnenbekleding van de nier. Meestal ontdekken we de tumor bij toeval bij een radiologisch onderzoek ontdekt. Een niertumor veroorzaakt pas in een laat stadium klachten zoals pijn en bloedverlies.

Andere redenen om een nier te verwijderen zijn goedaardige nieraandoeningen zoals:

• Verschrompeling van de nier
• Een nier die niet of slecht functioneert
• Cystenier (nieren waarin zich een groot aantal vochtblazen hebben gevormd, die zorgen voor een verminderde functie van de nieren)
• Chronische nierbekkenontsteking

Deze oorzaken komen minder vaak voor.

Voorbereiding op de operatie

Preoperatief spreekuur

Ter voorbereiding op de operatie gaat u eerst naar het preoperatief spreekuur (POS). Het opnamebureau zal u thuis bellen voor het maken van deze afspraak.
Tijdens het spreekuur zal de anesthesioloog uw medische voorgeschiedenis en medicijngebruik met u doornemen. Ook vindt er een kort lichamelijk onderzoek plaats. Als het nodig is, wordt er verder onderzoek gedaan. Dit kan zijn een bloedonderzoek, een cardiogram of een borstfoto. Mogelijk wordt u hiervoor verwezen naar een andere specialist. De anesthesioloog zal u informeren over de verschillende anesthesiemogelijkheden (zoals een narcose of verdoving).

De afspraak

Meestal wordt u op de dag van de operatie opgenomen. Van de polikliniek Urologie krijgt u bericht waar en hoe laat u zich moet melden.

Eten en drinken

• Op de dag van de operatie mag u tot 6 uur vóór de verwachte operatietijd nog wat eten.
• Op de dag van de operatie mag u tot 2 uur vóór de verwachte operatietijd heldere dranken drinken (water, thee, zwarte koffie). In de thee of koffie mag geen melk zitten.

Medicijnen

Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, zal de uroloog met u bespreken hoeveel dagen voor de operatie u moet stoppen met deze medicijnen. Is dit niet met u besproken of heeft u hier vragen over, neemt u dan contact op met de polikliniek Urologie. Neemt u alle medicijnen die u gebruikt mee naar het ziekenhuis.

De opname

Op de verpleegafdeling controleert de verpleegkundige uw dossier en bloeddruk.  Daarnaast vertelt de verpleegkundige u over de gang van zaken op de afdeling. Zodra u geopereerd kunt worden, brengt de verpleegkundige u in uw bed naar de voorbereidingskamer.

De operatie

Via een infuus krijgt u antibiotica. Daarna gaat u naar de operatiekamer en wordt u onder narcose gebracht. De uroloog maakt een sneetje in uw huid onder de ribbenboog. Hierdoor wordt koolzuurgas in de buik gebracht. Zo wordt er ruimte in de buikholte gemaakt. Dit is nodig voor een goed zicht tijdens de operatie. Daarna wordt de kijkbuis (laparoscoop) ingebracht. Op het beeldscherm is nu de buikholte te zien. Via 3 tot 4 andere kleine sneetjes van ongeveer 1 centimeter worden de instrumenten ingebracht waarmee geopereerd gaat worden. De nier wordt vrijgemaakt en verwijderd via een iets grotere opening. Aan het eind van de operatie wordt het gas uit buik verwijderd. De wondjes worden gesloten met oplosbare hechtingen. Ook wordt er een blaaskatheter ingebracht om de urineproductie te controleren. Een blaaskatheter is een slangetje dat de urine vanuit de blaas afvoert naar een opvangzak. Het slangetje zit in de urinebuis.

De verwijderde nier gaat naar de patholoog voor verder onderzoek. Als er een gedeelte van de nier wordt weggehaald, snijdt de uroloog het gezwel en een gedeelte van de nier weg. Het nierweefsel dat overblijft, blijft gespaard.

Soms is het niet te voorkomen dat de laparoscopische operatie overgaat in een open operatie. Bij een open operatie wordt er een snee in de buik gemaakt. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de nier of bloedvaten met de kijkbuis (laparoscoop) niet goed in beeld te krijgen zijn.
Als bij de operatie niet alleen de nier maar ook de urineleider verwijderd wordt, zal de snee in de onderbuik wat groter zijn.

Na de operatie

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier worden uw hartslag en bloeddruk gecontroleerd. Ook wordt het nabloeden in de gaten gehouden. Als de uitkomsten van de controles goed zijn, wordt u teruggebracht naar de afdeling.

Nazorg

Een groot voordeel van laparoscopisch opereren ten opzichte van een open operatie is dat u sneller herstelt. Ook de darmen komen daardoor sneller op gang. Dat betekent dat u de dag van de operatie weer normaal kunt eten en drinken.

In overleg met de uroloog verwijderen we ook de blaaskatheter en het infuus. Als ook de urineleider verwijderd is, zal de katheter langer inblijven.

Complicaties

Meestal verloopt de operatie zonder problemen. Toch bestaat er bij iedere operatie kans op een nabloeding of een infectie van de wond. In geval van een nabloeding is het nodig dat u opnieuw geopereerd wordt om de bloeding te stoppen.
Na de operatie kunt u pijn krijgen tussen de schouderbladen door het gas dat in de buikholte is gebracht. De pijn verdwijnt meestal na 1 tot 2 dagen, maar kan soms iets langer aanhouden.

Wanneer de nier niet helemaal maar gedeeltelijk is verwijderd, gebeurt het in een enkel geval dat er lekkage van de urine optreedt. Dit gebeurt op de naad van het overgebleven gedeelte van de nier. In dat geval wordt er inwendig een slangetje geplaatst (een dubbel-J-katheter). Dit slangetje zorgt voor het afvloeien van de urine. Het betekent dat u de blaaskatheter langer zult houden. Mochten deze maatregelen niet voldoende zijn, dan moet u opnieuw geopereerd worden. Deze situatie komt zelden voor.

Weer naar huis

Als de laparoscopische operatie is gelukt, kunt u meestal de derde dag na de operatie het ziekenhuis verlaten. Dit kan als u goed herstelt. Als het nodig is, schakelen we – in overleg met u – de thuiszorg in voor extra hulp bij u thuis.

Op het moment dat u weer naar huis mag, maakt de secretaresse van de polikliniek een controleafspraak op de polikliniek. Bij de controle bespreken we het resultaat van het onderzoek van het weggehaalde weefsel met u. Afhankelijk van de uitslag zal de uroloog met u bespreken welke controles er nog nodig zijn.

Die controles kunnen bestaan uit:

• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Een echo van de buik
• Een CT-scan
• Scopie van de blaas (als er sprake is van een tumor van de binnenbekleding van de urinewegen)

De controles zijn meerdere malen per jaar. Als er problemen zijn of als u vragen heeft, kunt u altijd tussentijds een afspraak maken met uw behandelend uroloog.

Herstel

Verschillende factoren, zoals leeftijd, algehele conditie en het soort operatie, spelen een rol bij het herstel.

Lichamelijke inspanning

• Wij adviseren u om het thuis rustig aan te doen. U zult merken dat u nog snel moe bent. Het lichaam geeft zelf aan wanneer u zich te veel inspant. Zorg dat u genoeg rust neemt en zich ontspant. Vermoeidheid kan 3 tot 6 maanden aanhouden.
• Dagelijks bewegen is belangrijk voor het opbouwen van uw conditie. Lang zitten of liggen helpt niet bij uw herstel. U kunt hierdoor extra complicaties (medische problemen) krijgen. Het lichaam geeft zelf aan wanneer u zich te veel inspant.
• Het is verstandig om de eerste 6 tot 8 weken geen zware lichamelijke arbeid te doen. Zwaar tillen (meer dan 5 kilogram), zwaar huishoudelijk werk (bijvoorbeeld stofzuigen) of sporten zijn activiteiten die u beter niet kunt doen in deze periode. Zodra uw lichamelijke conditie dit toelaat, kunt u steeds meer activiteiten gaan oppakken.
• 3 weken na de ingreep kunt u weer gaan fietsen.
• Autorijden kan over het algemeen als de wond dicht is en u geen pijnstillers meer gebruikt. Meestal is dit na 6 weken.

Genoeg drinken

Er is vocht nodig om afvalstoffen via de nieren af te voeren. Daarom is het goed om voldoende te drinken. Dit betekent dat u 2 tot 2,5 liter per dag drinkt. U kunt water, sap, melk, limonade, thee of koffie drinken.

Eten en drinken

U hoeft in principe geen speciaal dieet te volgen. Wij adviseren u vezelrijk te eten, bijvoorbeeld bruin/volkoren brood en veel fruit. Dit bevordert een regelmatige stoelgang. Daarnaast adviseren wij u alcohol alleen in beperkte mate te nuttigen.

Pijn

Als het nodig is, geven we u een recept mee voor pijnstillers of andere medicijnen. U mag paracetamol innemen zonder recept. U mag 4x per dag 1000 mg paracetamol innemen. Bent u 70 jaar of ouder? Dan mag u 3x per dag 1000 mg paracetamol innemen. Bouw de paracetamol weer af als de pijn minder wordt.

De wond

Het kan zijn dat uw wond nog gevoelig is. Dit hoort bij het genezingsproces. U mag de eerste 3 weken niet in bad. Douchen mag wel. Het is niet nodig om de wond thuis te verbinden.

Bloedverdunnende medicijnen

Als u voor de operatie bloedverdunnende medicijnen gebruikte, mag u deze weer gaan gebruiken. Voordat u naar huis gaat, hoort u van de verpleegkundige wanneer u hier weer mee mag starten.

Sommigen patiënten zouden graag extra ondersteuning willen hebben van een deskundige vanwege hetgeen hen is overkomen. Om u zo goed mogelijk te informeren, te adviseren en te begeleiden bij uw ziekte, werkt de uroloog samen met de urologie-oncologie verpleegkundige. Zij geeft u en uw naasten informatie over de operatie, behandelingen en het vervolgtraject. Zij bespreekt ook met u hoe u met de situatie omgaat.

Er bestaat geen pasklaar antwoord op de vraag hoe te leven met kanker. Iedereen is anders en elke situatie is anders. Iedereen verwerkt het hebben van kanker op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Uw stemmingen kunnen heel wisselend zijn. Het ene moment bent u misschien erg verdrietig, het volgende moment vol hoop. Zorgverleners zoals psychologen of maatschappelijk werkers kunnen u extra begeleiding bieden. Als u hiervan gebruik wenst te maken, kunt u dat bespreken met de urologie-oncologie verpleegkundige.

U kunt contact opnemen met de urologie-oncologie verpleegkundige via het algemene nummer van de polikliniek.

Wanneer een arts waarschuwen

Als u na de ingreep last krijgt van onderstaande klachten moet u contact met ons opnemen:

• Hevige buikpijn die niet minder wordt na het innemen van pijnstillers
• Koorts boven de 38,5° C of langer dan 24 uur 38,0º C koorts
• Pijn in de zij
• Hevige roodheid of pus uit de wondjes
• De wond wordt roder en dikker
• Als u minder plast dan normaal terwijl u goed drinkt.

Heeft u last van een medisch probleem? Of maakt u zich zorgen? Bel dan op werkdagen tussen 08.00 – 16.30 uur met de polikliniek Urologie. U bereikt ons via telefoonnummer 088 979 41 44.

Is er een medisch probleem buiten deze tijden? Dan belt u de eerste 48 uur na uw vertrek uit het ziekenhuis de verpleegafdeling Oncologische Chirurgie. U bereikt de afdeling via telefoonnummer 088 979 44 10 (24 uur per dag bereikbaar).

Heeft u na de eerste 48 uur ’s avonds, ’s nachts of in weekenden een medisch probleem, wat niet kan wachten? Dan kunt u terecht bij de Acute Service in HMC Antoniushove. U bereikt de Acute Service via telefoonnummer 088 979 4040.

Heeft u tijdens deze uren Spoedeisende Hulp (SEH) nodig? Dan kunt u terecht in HMC Westeinde. De SEH van HMC Westeinde is bereikbaar via telefoonnummer 088 979 23 80.

Meer informatie

Deze webpagina geeft algemene informatie over de behandeling. Heeft u na het lezen van de webpagina nog vragen? Kijkt u dan op www.allesoverurologie.nl.

Uw vragen kunt u stellen via e-consult via het patiëntenportaal mijnHMC.

Voor dringende vragen kunt u contact opnemen met de polikliniek Urologie: 088 979 41 44

Bij spoed bel de Spoedeisende Hulp van HMC Westeinde: 088 979 23 80.