Intra-operatieve radiotherapie (IORT) bij endeldarmkanker

Over intra-Operatieve Radiotherapie (IORT) bij endeldarmkanker

We opereren u voor endeldarmkanker. We bestralen u tijdens deze operatie. Dit heet intra-operatieve radiotherapie (IORT). Hier leest u meer.

Wat is intra-operatieve radiotherapie

Intra-operatieve radiotherapie betekent dat we u bestralen tijdens de operatie. Dit gebeurt direct nadat we de kanker hebben weggehaald. We bestralen u dan precies op de plek waar we de tumor hebben weggehaald. Daardoor beschadigen we zo weinig mogelijk gezond weefsel in uw lichaam.

Met de behandeling willen we ervoor zorgen dat de tumor niet terugkomt in uw bekken.

Voorbereiding op de operatie met bestraling

Voorbehandeling

Voor de operatie bestralen we u al meerdere keren. De radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) vertelt u hoe vaak we u moeten bestralen. Ook krijgt u vaak medicijnen tegen de kanker. Deze medicijnen heten chemotherapie.

Met de bestralingen en de medicijnen maken we de tumor kleiner. We kunnen de tumor dan beter weghalen tijdens de operatie. Het duurt na de bestralingen en de chemotherapie ongeveer 6 tot 10 weken tot de tumor klein genoeg is. U kunt in deze tijd bijkomen van de bestralingen en de medicijnen. Daardoor bent u fitter als we u opereren.

Onderzoeken

Voor de operatie krijgt u een CT-scan en een MRI-scan. Met een CT-scan maken we een serie röntgenfoto’s. Elke foto laat een plakje van uw lichaam zien. Als we die foto’s op elkaar stapelen, vormen ze samen een 3D-plaatje.

Met een MRI-scan maken we foto’s met hulp van elektromagnetische straling.

Soms krijgt u samen met de CT-scan ook nog een PET-scan. De PET-scan werkt met radioactieve suiker. Die brengen we met een slangetje (infuus) in uw lichaam. De radioactieve suiker moet een uur inwerken. Daarna maken we de scan. De radioactieve stof is niet gevaarlijk en gaat vanzelf weer weg uit uw lichaam.

We doen deze onderzoeken om te controleren of de tumor klein genoeg is.

Opname

U meldt zich voor de operatie bij de Opnamelounge. Die is op de 1e verdieping van HMC Antoniushove. Daarna brengen we u naar de verpleegafdeling.

We meten uw temperatuur, bloeddruk en polsslag. Ook bepalen we uw gewicht en vragen we uw lengte. Verder nemen we bloed af. Soms hebben we voor uw opname in het ziekenhuis al bloed bij u afgenomen.

Voor de operatie moeten uw darmen leeg zijn. Uw casemanager vertelt u hoe u ervoor zorgt dat uw darmen leeg zijn.

De operatie met bestraling

Tijdens de operatie bent u onder narcose. Dit betekent dat u een tijdje gaat slapen. U merkt daardoor niets van de operatie.

De chirurg haalt de tumor uit het bekken. De chirurg is de arts die de operatie doet. Daarna beginnen we met de bestraling. De radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) doet de bestraling. De bestraling doen we met een bestralingsbuis. Deze buis brengen we in het lichaam naar het gebied wat we willen bestralen. De tekening hieronder laat zien hoe dit gebeurt. De bestraling duurt ongeveer 5 minuten.

Dwarsdoorsnede van een mannelijke patiënt, waarbij de bestralingsbuis (blauw) is ingebracht (Bron: CZE)

De chirurg maakt de wond van de operatie weer dicht na de bestraling. Dit gebeurt met draad of nietjes. Soms prikken we bij de wond een slangetje (drain) in uw huid. Door dit slangetje stroomt vocht uit de wond.

Daarna gaat u naar de uitslaapkamer. Als u weer wakker bent, brengt de verpleegkundige u naar de verpleegafdeling. Soms moet u eerst een nacht naar de intensive care. De chirurg vertelt het u voor de operatie als u naar de intensive care moet.

Complicaties

U kunt bij deze behandeling last krijgen van complicaties. Een complicatie is een medisch probleem wat soms gebeurt. We bespreken met u welke complicaties kunnen gebeuren bij deze behandeling. Hieronder leggen we ze nog eens kort uit.

Verliezen van bloed

In uw onderbuik zitten veel aders en haarvaten. Bij de operatie moeten we soms een paar van deze aders en haarvaten weghalen. U kunt daardoor veel bloed verliezen. We controleren daarom na de operatie hoeveel ijzer er in uw bloed zit. Te weinig ijzer in het bloed kan betekenen dat u veel bloed verliest. We zullen dan actie ondernemen om het bloedverlies te stoppen.

Beschadiging van urinewegen en blaas

In uw onderbuik zitten de urinewegen. De urinewegen bestaan uit de plasbuis, de blaas, de urineleiders en de nieren. Ook de zenuwen van de blaas zitten in uw onderbuik.

Door de operatie kunnen de urinewegen en de zenuwen van de blaas beschadigd raken. Het plassen kan daardoor moeilijker gaan.

Denken we tijdens de operatie dat u hier last van kunt krijgen? Dan krijgt u vaak een slangetje (blaaskatheter) om de plas af te voeren uit uw lichaam. Het kan ook dat we uw medicijnen geven waardoor u makkelijker kunt plassen. De chirurg vertelt u hoe lang u de katheter of de medicijnen krijgt.

Problemen bij seks

Bij mannen

Mannen kunnen door deze behandeling problemen krijgen bij seks. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat u voortaan een droge zaadlozing krijgt. Uw sperma komt dan niet meer via de penis naar buiten, maar stroomt in de blaas. Het kan ook zijn dat u niet meer (goed) een erectie kunt krijgen. Heeft u hier last van? Dan kan u met uw chirurg bespreken welke behandeling mogelijk is.

Bij vrouwen

Bij vrouwen moeten we soms de baarmoeder en een deel van de vagina weghalen. Soms moeten we ook de eierstokken weghalen. We kunnen een nieuwe vagina maken. Meestal gebruiken we hiervoor 1 van uw buikspieren. U kunt dan weer seks hebben nadat u bent hersteld van de operatie.

Uw vagina zal dan vaak wel minder goed vochtig worden. U heeft daardoor glijmiddel nodig om seks te kunnen hebben.

Na de operatie

Het is belangrijk dat u zo snel mogelijk na de operatie weer gaat bewegen. U herstelt dan beter. U begint met even op een stoel zitten. Al snel daarna gaat u weer lopen en andere bewegingen maken.

Bij deze operatie blijft u gemiddeld 7 dagen in het ziekenhuis. Voordat u naar huis gaat, geeft de verpleegkundige u adviezen voor thuis. Ook vertelt de verpleegkundige u welke medicijnen u moet gebruiken. Heeft u vragen? Stel ze dan gerust aan de verpleegkundige.

Controle afspraken

Als u weer naar huis gaat, krijgt u 2 afspraken mee:

• U heeft 10 tot 14 dagen na uw vertrek uit het ziekenhuis een afspraak bij de polikliniek Chirurgie/Heelkunde. De chirurg bespreekt tijdens deze controle afspraak het onderzoek met u dat we rond de operatie hebben gedaan. Ook vertelt de chirurg u of u nog meer behandeling nodig heeft. De arts controleert verder of de wond van uw operatie goed geneest.
• U heeft ongeveer 6 maanden na uw vertrek uit het ziekenhuis een afspraak op de polikliniek Radiotherapie. De radiotherapeut-oncoloog (bestralingsarts) controleert tijdens deze afspraak hoe het met u gaat. Ook geeft de arts antwoord op uw vragen. De bestralingsarts onderzoekt uw lichaam kort. Meestal moet u voor deze afspraak bloed laten prikken.

Adviezen voor thuis

U krijgt adviezen mee voor thuis. Het is belangrijk dat u zich houdt aan deze adviezen. U herstelt dan beter van de behandeling. 2 belangrijke adviezen zijn:

• Doe het rustig aan de eerste 6 weken dat u weer thuis bent. Ga niet zwaar tillen, sport niet en doe geen zwaar huishoudelijk werk. Bent u moe? Rust dan uit.
• Eet gezond. Valt u veel af? Bel dan met het ziekenhuis.

Wanneer belt u met het ziekenhuis

Heeft u last van een medisch probleem? Of maakt u zich zorgen? Bel dan van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur met uw casemanager. U bereikt ons via telefoonnummer 088 979 46 32.

Is er een medisch probleem buiten deze tijden? Dan belt u de eerste 48 uur na uw vertrek uit het ziekenhuis de afdeling Oncologische Chirurgie. U bereikt de afdeling via telefoonnummer 088 979 44 10 (24 uur per dag bereikbaar).

Heeft u na de eerste 48 uur ’s avonds, ’s nachts of in weekenden Spoedeisende Hulp (SEH) nodig? Dan kunt u terecht in HMC Westeinde. De SEH van HMC Westeinde is bereikbaar via telefoonnummer 088 979 23 80.

Bel in ieder geval met ons in de volgende situaties:

• U heeft koorts boven 38,5˚ C of langer dan 24 uur 38,0˚ C koorts.
• U heeft erge buikpijn of buikpijn die steeds erger wordt. Het innemen van medicijnen tegen de pijn helpt niet.
• De wond wordt steeds roder of de plek rond de wond wordt dik.
• De wond gaat meer pijn doen of er komt vocht uit de wond.
• U heeft dunne ontlasting (diarree) en hebt hier 4 dagen lang vaker dan 3 keer per dag last van.
• U heeft 3 tot 4 dagen helemaal geen ontlasting.
• U heeft veel bloed bij de ontlasting.
• U kunt moeilijk plassen of hebt pijn bij het plassen.
• U bent ineens buiten adem en voelt u benauwd. Dit wordt niet beter na rust.
• U heeft een rood dik, gezwollen en/of pijnlijk been.

Maakt u zich in de eerste weken na uw vertrek uit het ziekenhuis over iets anders ongerust? Dan kunt u ook met ons bellen.

Begeleiding door de casemanager

De verpleegkundig consulent darmchirurgie is rond uw operatie uw casemanager. Zij weet alles over u en uw behandeling. De casemanager zorgt samen met u dat alle afspraken zo goed mogelijk gaan. U en uw naasten kunnen bij de casemanager terecht met vragen. Dit kunnen vragen zijn over praktische zaken en over de behandeling(en). Zij beantwoordt zelf uw vragen of schakelt er de juiste deskundige voor in.

De casemanager heeft steeds contact met uw andere zorgverleners. Ze kan u verder eventueel doorverwijzen naar andere zorgverleners. Bijvoorbeeld een (medisch) psycholoog, diëtiste of fysiotherapeut.

U kunt uw casemanager van maandag t/m vrijdag tussen 08.30 – 17.00 uur bereiken. Bellen kan via telefoonnummer 088 979 46 32. U krijgt dan eerst de planner darmchirurgie aan de telefoon. Zij regelt alle afspraken. Kan de planner uw vraag niet beantwoorden? Of wilt u de casemanager zelf spreken? Dan maakt de planner een belafspraak. De casemanager belt u dezelfde dag terug.

U kunt ook vragen stellen aan de casemanager via mijnHMC. U kiest dan binnen mijnHMC voor een e-consult. U heeft uw DigiD nodig om in te loggen op mijnHMC.

Vragen over de bestraling

Heeft u vragen over de bestraling? Bel dan met de afdeling Radiotherapie via telefoonnummer 088 979 23 57. U kunt bellen van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur.