Dieet voor extra eiwit (vegetarisch en veganistisch)

Over dieet voor extra eiwit (vegetarisch en veganistisch)

U krijgt deze informatie, omdat uw arts of diëtist u adviseert om extra eiwitten te eten en te drinken. Dit noemen we ook wel een eiwit verrijkt dieet. Hier leest u hoe u extra eiwitten kunt eten en drinken als u een vegetarisch of veganistisch dieet volgt.

Waarom extra eiwit?

Eiwitten zijn voedingsstoffen die belangrijk zijn voor het lichaam. Het lichaam gebruikt iedere dag eiwitten voor de opbouw en het onderhoud van bijvoorbeeld de spieren, organen, huid en bloed. Eiwitten helpen ook bij het genezen van de wonden. Tegelijkertijd kunt u juist eiwitten verliezen via wondvocht.

Uw lichaam heeft extra eiwitten nodig als u ziek bent of herstelt van uw ziekte. Volgt u een eiwit verrijkt dieet? Dan herstelt u beter. Ook worden uw conditie en weerstand beter. U voorkomt bovendien dat u afvalt terwijl dat niet goed is voor uw gezondheid.

Hoe zorgt u voor extra eiwit in uw eten en drinken?

Hieronder leggen we u uit in welke voedingsmiddelen veel eiwitten zitten. Ook geven we tips hoe u meer eiwit kunt binnenkrijgen via uw eten en drinken. Zelfs als u minder zin heeft om te eten en te drinken.

In de voedingsmiddelen met een * zit veel zout. Deze producten kunt u beter niet nemen als u ook het advies heeft gekregen om minder zout te gebruiken. Dit noemen we ook wel een zoutbeperkt dieet.

Voeding met veel eiwit:

• Zuivelproducten: kwark, yoghurt, kaas, (karne)melk, sojadrink, pap, chocolademelk
• Eieren
• Vegetarische producten: sojabrokken, tofu, tempé, vleesvervangers* (liefst op basis van soja), seitan, paneer, erwten- en tuinbooneiwit stukjes (PeasMaker), groenteburgers*
• Peulvruchten: bruine, witte en zwarte bonen, kapucijners, linzen, kikkererwten, spliterwten, kidneybonen, sojabonen
• Noten en pinda’s
• Pitten en zaden
• Aardappelen, (volkoren)brood, (zilvervliesrijst)rijst, groente, fruit, avocado

Algemene tips bij een eiwit verrijkt dieet:

• Neem zeker 3 grotere en 3 kleine maaltijden met extra eiwit per dag.
• Neem dubbel beleg op brood. Bijvoorbeeld:

• • Eiersalade met avocado
  • Roomkaas met vegetarische kipfilet
  • Pindakaas met kaas
  • Hummus met avocado of geroosterde kikkererwten
  • Avocado met zwarte bonen
  • (Geiten)kaas met noten en honing
  • Mozzarella met pesto
  • Hüttenkäse met geroosterde pompoen en walnoten

U kunt ook uw brood dubbel zo dik beleggen met 1 soort beleg. Bijvoorbeeld 2 plakken kaas over elkaar.

• Drink liever dranken met veel eiwitten (melk, karnemelk, sojadrink) dan dranken zonder eiwitten. In zuivelproducten zoals melk en karnemelk zitten veel eiwitten en calcium. Kiest u voor plantaardige melkvervangers zoals sojadrink, amandeldrink, havermelk of rijstmelk? Dan is het belangrijk melkvervangers te nemen met calcium, vitamine B12 en vitamine D3. Kijk op de verpakking bij de toegevoegde voedingsstoffen of er calcium, vitamine B12 en vitamine D3 in zitten.
  Vooral in sojadrink zitten vaak evenveel eiwitten als in koemelk. In andere plantaardige melksoorten, zoals havermelk of amandeldrink, zitten meestal minder eiwitten.
• Houd er rekening mee dat er geen eiwitten zitten in dranken zoals vruchtensappen, frisdrank of thee zonder melk. Drink daarom liever dranken waarin wel eiwitten (en calcium) zitten.
• We adviseren u om 1,5 tot 2 liter per dag te drinken. Heeft u wonden, bijvoorbeeld decubitus (doorligwonden)? Dan heeft u meer vocht nodig. Drink dan 2 tot 2,5 liter vocht per dag.
  Drink geen extra vocht als we u hebben geadviseerd dat dit niet goed voor u is, bijvoorbeeld bij een vochtbeperking. Raadpleeg uw arts of diëtist als u twijfelt over de hoeveelheid vocht die u mag innemen.
• Zorg ervoor dat u genoeg vitamines en mineralen binnen krijgt. Overleg met uw arts of diëtist als u denkt een tekort te hebben.
• Neem als tussendoortje bijvoorbeeld kaas, gekookte eieren, ongezouten noten, milkshakes of chocolademelk. Hierin zitten veel eiwitten.

Tips als u weinig zin heeft om te eten:

• Eet kleinere porties om uw eetlust niet te bederven.
• Neem geen eten dat snel een vol gevoel geeft, zoals rauwkost en volkoren producten.
• Kies eten dat makkelijk te kauwen is.
• Voeg extra eiwitten toe aan uw maaltijden en bewaar deze voor later. (Dit kan handig zijn wanneer u geen zin of energie hebt om op een bepaald moment te koken, maar wel op een later tijdstip de extra eiwitten wilt eten.)
• Drink niet te veel tijdens het eten.
• Eet op momenten dat u zin heeft om te eten.
• Als u beweegt en/of buiten bent, krijgt u vaak meer zin om te eten.
• Zorg voor genoeg kleur bij de warme maaltijd. Eten met kleur ziet er aantrekkelijker uit. U wilt er dan meer van eten.
• Eet kant-en-klare maaltijden met extra eiwitten als u geen zin heeft om te koken.
• Gebruik veel plantaardige olie/margarine en eventueel soja-kookroom bij het koken om voldoende energie binnen te krijgen.

Voorbeeld van een dagmenu met extra eiwit:

Broodmaaltijden

Stel uw broodmaaltijden samen met de onderstaande producten:

• Volkoren, bruin of wit brood, belegd met hartig beleg (zie voor voorbeelden het hoofdstukje ‘Algemene tips bij een eiwit verrijkt dieet’).
• Drink melk, karnemelk, sojadrink, yoghurtdrink of koffie/thee met (plantaardige) melk.
• Daarnaast kunt u kiezen voor pap van havermout of granen, klaargemaakt met melk of plantaardige melk.
• Een ander mogelijkheid is een combinatie van zuivel met granen en noten. Bijvoorbeeld yoghurt of kwark met muesli, granola, of havervlokken. Neem hierbij een handvol noten of zaden voor extra eiwitten en gezonde vetten.

Warme maaltijden

Maak de warme maaltijden met de producten die hieronder staan:

• Vleesvervanging met ongeveer 20 gram eiwit: 100 gram paneer, 150 gram tofu, 100 gram tempeh, 75 gram seitan, 3 eieren, 150-200 gram vegetarische vleesvervanger of 250 gram gare peulvruchten zoals bruine en witte bonen, kapucijners en linzen. U kunt ook 60 gram 30+ kaas nemen (= 2 voorgesneden plakken). Hierbij geldt: hoe meer vet er in de kaas zit, hoe minder eiwit. Let op, kaas bevat weinig ijzer. Dit betekent dat het belangrijk is om andere ijzerrijke voedingsmiddelen zoals peulvruchten of vleesvervangers te kiezen om aan uw dagelijkse ijzerbehoefte te voldoen.
• Jus en of saus: Neem een portie jus of saus zoals u gewend bent.
• Groenten: Neem een portie groenten zoals u gewend bent. Voeg eventueel (plantaardige) room, zure room of crème fraîche toe voor extra eiwitten. U kunt er voor extra eiwit ook geraspte (magere) kaas over strooien. Neemt u sla of rauwkost? Doe er dan eventueel wat noten, zaden, pitten of kazen bij. Eet niet te veel groenten of rauwkost. Hierin zitten namelijk weinig eiwitten, maar u krijgt er wel een vol gevoel van.
• Aardappels of aardappelvervanging: Neem een portie aardappelen, puree, rijst, pasta of mie zoals u gewend bent. U kunt ook een alternatief voor deze producten nemen zoals orzo, couscous, quinoa of bulgur.

Tussendoortjes

• Neem dranken met veel eiwitten (zie het hoofdstukje ‘Algemene tips bij een eiwit verrijkt dieet’), kaas, noten, gekookte eieren of proteïnerepen.

Dieetpreparaten (bijvoeding)

Lukt het niet om genoeg eiwitten binnen te krijgen, ondanks de tips hierboven? Dan kan het nodig zijn dat u bijvoeding neemt. Bijvoorbeeld drinkvoeding met extra eiwitten en eiwitpoeder.

Overleg met uw arts of diëtist als u bijvoeding wilt nemen. Misschien vergoedt uw zorgverzekeraar deze producten, als uw arts of diëtist ze voorschrijft.

Wat zijn hulpmiddelen bij een dieet voor extra eiwit?

App ‘Mijn Eetmeter’ van het Voedingscentrum

In de app ‘Mijn Eetmeter’ kunt u een eetdagboek bijhouden. Zo kunt u bijhouden hoeveel voedingsstoffen (onder andere eiwitten) u binnenkrijgt. Uw diëtist kan u vertellen hoeveel eiwit u iedere dag moet binnenkrijgen. In de app kunt u controleren of u die hoeveelheden haalt.
U kunt deze app gebruiken op uw smartphone en op uw computer.

Database met (energie- en) eiwitrijke producten

In deze database kunt u zoeken naar eten en drinken met veel energie en eiwitten. U kunt de producten uit de database kopen in verschillende supermarkten of via websites. U kunt zoeken op het soort product, de hoeveelheid eiwit en/of de hoeveelheid energie per eenheid product.

Vragen over dieet voor extra eiwit?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.