Dieet bij nierziekte

Over dieet bij nierziekte

Uw nieren werken minder goed door een nierziekte. Daarom moet u zich houden aan een ‘dieet’. Een dieet zijn adviezen over wat u beter wel of juist niet kunt eten. Lees hier meer over het dieet bij een nierziekte.

Deskundig advies

De diëtisten van HMC zijn gespecialiseerd in eten en drinken als u een nierziekte heeft. We geven u steeds advies wat past bij de fase van uw ziekte. Met onze dieetadviezen proberen wij de conditie van uw lichaam zo goed mogelijk te houden. Ook proberen wij te voorkomen dat u te veel afvalstoffen krijgt in uw bloed.

Hieronder vindt u algemene informatie over voeding bij een nierziekte. Dit is een aanvulling op uw persoonlijk dieetadvies.

Eiwit

Eiwit zit in ons eten en drinken. Het is de bouwstof voor het lichaam. Elke dag ‘slijten’ we een beetje. Daarom hebben we elke dag eiwit nodig om het lichaam op te bouwen. Het lichaam kan geen voorraad van eiwit aanleggen. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we elke dag genoeg eiwit binnenkrijgen in ons eten en drinken.

Maar door eiwit komen er ook afvalstoffen in ons lichaam. Uw lichaam raakt deze afvalstoffen niet goed kwijt doordat uw nieren niet goed werken. U krijgt daardoor klachten als jeuk, moe zijn en misselijk zijn. Daarom is het belangrijk dat u niet te veel eiwit binnenkrijgt. Uw diëtist kan u advies geven hoeveel eiwit u mag eten.

Hieronder staat een overzicht van eten en drinken met veel en weinig eiwit. Zit er veel eiwit in het eten en drinken? Dan mag u daar niet te veel van nemen.

* Er zijn groente en peulvruchten met weinig zout die u kunt kopen in blik of glas
** Wilt u hier meer over weten? Vraag ernaar bij uw diëtist

Kalium

Kalium helpt om uw zenuwstelsel en uw spieren goed te laten werken. Ook zorgt kalium ervoor dat u niet te veel en niet te weinig vocht in uw lichaam heeft. Omdat uw nieren niet goed werken, plast u kalium misschien niet goed uit. Hierdoor kan er te veel kalium in uw lichaam blijven. Daardoor kunt u hartklachten krijgen.

Zit er te veel kalium in uw bloed? Dan mag u zo weinig mogelijk eten en drinken nemen waarin veel kalium zit. U kunt zien aan uw bloeduitslagen of er te veel kalium zit in uw bloed. Zit er niet te veel kalium in uw bloed? Dan kunt u wel wat meer eten en drinken nemen waarin veel kalium zit.

* Kalium lost op in water. Na het koken van groente en aardappelen in water zit er minder kalium in. U kunt het kookvocht van groente en aardappelen beter niet gebruiken voor het maken van een saus. Want dan krijgt u toch nog het kalium binnen dat u uit de groente en aardappelen heeft gekookt.

Fosfaat

Fosfaat maakt samen met kalk uw botten steviger. Als uw nieren niet goed werken, kan het zijn dat u te weinig fosfaat uit plast. Daardoor kunt u jeuk krijgen. Later kunt u ook problemen krijgen met uw botten en aders.

In eten met veel eiwit zit ook veel fosfaat. Door minder eiwit te eten, krijgt u dus ook minder fosfaat binnen. Maar omdat eiwit een bouwstof is voor uw lichaam, blijft het belangrijk om genoeg eiwit te eten. U krijgt daarom medicijnen om fosfaat kwijt te raken. Deze medicijnen heten fosfaatbinders. Neem deze medicijnen in bij maaltijden en tussendoortjes waarin veel eiwit zit. De diëtist kan u hier meer over vertellen.

Vocht

Normaal gesproken mag u 1500-2000 ml per dag drinken. U raakt door genoeg te drinken veel afvalstoffen kwijt via uw plas. Het kan zijn dat u van uw arts een vochtbeperking heeft gekregen. U mag dan minder drinken. Ook soep, pap en fruit tellen mee als vocht.

Er zijn verschillende redenen waarom uw arts u een vochtbeperking geeft. Bijvoorbeeld omdat u hartklachten heeft of omdat u weinig plast. Daardoor kan er te veel vocht achterblijven in uw lichaam. Hierdoor kunt u bijvoorbeeld opgezwollen enkels en handen krijgen. U kunt het verder benauwd krijgen en hoge bloeddruk krijgen.

Gevarieerd eten bij een dieet bij nierziekte

Met de lijst hieronder kunt u ondanks uw dieet toch nog veel verschillende dingen eten. U eet dan in plaats van het voedingsmiddel op de lijst een ander voedingsmiddel. Gevarieerd eten is belangrijk. Zo krijgt u toch alle verschillende voedingsstoffen binnen die uw lichaam nodig heeft.

Brood

In plaats van 1 snee brood kunt u nemen:

• 2 (volkoren) sneetjes knäckebröd
• 2 (volkoren) beschuiten
• 2 (volkoren) crackers
• 1 snee krentenbrood
• 1 snee roggebrood
• 1 krentenbol
• 1 schaaltje pap

Margarine en boter

Besmeer het brood met ongezouten (dieet)margarine, (dieet)halvarine of ongezouten roomboter.

Vleeswaren

Kaas

In plaats van 1 plak kaas of vleeswaren kunt u nemen:

• 1 portie pindakaas
• 1 portie smeerkaas (als uw fosfaat niet te hoog is in de bloeduitslagen)
• 1 ei zonder zout

In plaats van 2 plakken kaas of vleeswaren kunt u nemen:

• 1 klein stukje vis

Zoet

Ongezouten soep

Ongezouten bouillon kunt u trekken van vlees, visgroentekruiden of een zoutarm kruidenbuiltje.

Ongezouten soep kunt u maken van de ongezouten bouillon hierboven. U kunt de soep binden met bijvoorbeeld vermicelli, rijst en bloem. Als vulling kunt u enkele stukjes vlees, vis of groente nemen. Voor de smaak kunt u kruiden erin doen.

Ongezouten vlees of vleesvervanging

Van nature zit er weinig zout in vlees, vis en gevogelte. In kant-en-klaar vlees, kant-en-klare vis en kant-en-klaar gevogelte zit meestal wel veel zout. Dit geldt ook voor vegetarische vleesvervangers.

Vlees

Vis

Vegetarische vleesvervangers

Let op: in peulvruchten zoals bruine bonen en kapucijners zit veel kalium. Neem die maar af en toe. Er zijn peulvruchten uit blik of pot waarin weinig zout zit.

Ongezouten jus of saus

Ongezouten saus kunt u maken van ongezouten gebonden bouillon. In die bouillon kunt u kruiden, citroen en ui doen.

Ongezouten groenten

U kunt verse en diepvriesgroente eten of groente zonder zout uit een pot. U kunt hierbij azijn, citroen, kruiden, specerijen, zelfgemaakte jus of saus doen voor de smaak.

Ongezouten aardappels, rijst en pasta

In aardappelen zit veel kalium. In rijst, macaroni, spaghetti en andere pasta’s zit bijna geen kalium. Wissel aardappelen daarom een paar keer per week af met rijst of pasta.

In plaats van 4 aardappelen zonder zout kunt u nemen:

• 1 grote opscheplepel (zilvervlies)rijst zonder zout
• 2 opscheplepels macaroni, spaghetti, mie, mihoen en dergelijke zonder zout

Patat en stamppot

In stamppot en patat zit veel kalium. Neem hier niet te veel van. Hoeveel patat en stamppot u kunt eten, hangt af van uw de uitslagen van uw bloedonderzoek. Overleg hierover met uw diëtist.

Nagerecht

Als nagerecht kunt u nemen:

• 1 schaaltje yoghurt, pap, pudding of kwark
• 1 glas melk of karnemelk of drinkyoghurt
• 1 schaaltje vla
• 1 schaaltje ijs

Let op: in een schaaltje magere naturel kwark zit 3 keer zoveel eiwit als in een schaaltje vla.

Dranken

In de volgende dranken zit geen eiwit, weinig zout en weinig kalium:

• thee (eventueel met suiker)
• frisdrank/limonade
• mineraalwater

Koffie

In koffie zit veel kalium. Drink niet meer koffie dan in uw dieetadvies staat.

Mineraalwater

Neem geen mineraalwater van de merken Appolinaris en Vichy. Hierin zit veel natrium. Ander mineraalwater kunt u wel drinken.

Vruchtensap

In vruchtensap zit veel kalium. Neem niet meer vruchtensap dan in uw persoonlijk dieetadvies staat. U kunt beter een stuk fruit eten dan dat u vruchtensap drinkt.

Melk

In plaats van 1 glas melk kunt u nemen: 1 glas karnemelk of drinkyoghurt, 1 schaaltje vla, yoghurt, kwark of pap.

Frisdrank

In frisdrank kan fosfaat zitten. Dit komt dan door toevoeging van E-nummers aan de frisdrank of door fosfaat in de grondstoffen.

In cola zit veel fosfaat door toevoeging van het E-nummer fosforzuur (E338). Het maakt niet uit welke soort cola (light/zero/met suiker) of welk merk u neemt. Het beste kunt u helemaal geen cola drinken.

Ook in Taksi en Rivella zit fosfaat. In bier (met alcohol en alcoholvrij) zitten kalium en fosfaat.

U kunt wel andere soorten frisdrank en smaakwaters drinken.

Fruit

In fruit zit veel kalium. Neem niet meer fruit dan in uw persoonlijk dieetadvies staat. In gedroogde vruchten zoals dadels, krenten, pruimen, rozijnen, tutti frutti en vijgen zit heel veel kalium.

Tussendoortjes

In biscuits en koekjes zitten niet zoveel eiwit, zout en kalium. U kunt ze daarom weleens extra nemen.

Hartige tussendoortjes kun u af en toe nemen:

• handje ongezouten noten of pinda’s
• 1 chocoladereep zoals Mars, Bounty of Twix
• 2 Evergreens
• half zakje ongezouten popcorn
• 1 stuk taart
• 1 amandelbroodje
• blokje kaas of een plakje worst

Zoete tussendoortjes mag u normaal gesproken nemen. Bijvoorbeeld:

borstplaat, boterbabbelaars, fruitcaramels zoals Fruitella’s, fondant, gomballen, hopjes, kauwgom, lolly, mentos, marshmallows, pepermunt, spekkies, Stophoest, vruchtensnoepjes, waterijs, winegums en zuurtjes.

Vragen bij een dieet bij nierziekte

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.