Adviezen bij (risico op) ondervoeding

Over adviezen bij (risico op) ondervoeding

Uw lichaam heeft extra energie en eiwitten nodig als u ziek bent, maar ook als u herstelt van een ziekte of operatie. Eet en drinkt u niet genoeg, bijvoorbeeld door ziekte? En valt u daardoor veel af? Dan loopt u risico op ondervoeding. U krijgt dan niet genoeg energie en eiwitten binnen. Hier vindt u adviezen voor eten en drinken met extra energie en eiwitten.

Wat zijn de oorzaken van ondervoeding?

Er zijn verschillende oorzaken waardoor u ondervoed kunt raken:

• U heeft minder zin om te eten.
• U proeft minder goed de smaak van eten.
• Uw smaak verandert.
• U bent misselijk, moet overgeven, kunt niet goed poepen (obstipatie), bent benauwd of heeft diarree.
• U heeft problemen met uw gebit.
• U heeft problemen met kauwen en slikken.
• U heeft last van bijwerkingen van de medicijnen die u gebruikt.
• U vindt het moeilijk om goed voor uzelf te zorgen.
• U bent eenzaam, depressief of bent verdrietig.
• U bent vergeetachtig en vergeet daarom soms om te eten.

Wat zijn de gevolgen van ondervoeding

U kunt aan een aantal dingen zien dat u (misschien) ondervoed bent:

• U valt af terwijl u dat niet wilt. Dat merkt u bijvoorbeeld als uw kleren of sierraden losser gaan zitten.
• U verliest spierkracht. Daardoor kunt u bijvoorbeeld een pak melk niet meer openmaken.
• U heeft een bleke, droge en koude huid.
• U bent snel moe.

Hoe voorkomt u ondervoeding?

Het is belangrijk om genoeg en gezond te eten om te voorkomen dat u ondervoed raakt. Belangrijk daarbij zijn eiwitten, koolhydraten en vetten. Dit zijn de belangrijkste energiebronnen van ons lichaam. Het is ook belangrijk om genoeg vitaminen en mineralen binnen te krijgen.

Eiwit is een belangrijke bouwstof voor ons lichaam. Eiwitten gebruiken we bijvoorbeeld voor de opbouw en het behoud van onze spieren. Ook helpen eiwitten bij het genezen van wonden. U kunt eiwitten alleen gebruiken als bouwstof als u genoeg energie binnen krijgt uit de voeding. Het is daarom belangrijk dat u in uw situatie meer eiwit en meer energie binnen krijgt.

Eiwitten zitten in dierlijke voedingsmiddelen als vlees, gevogelte, vis, eieren, kaas, melk en melkproducten. Eiwit zit ook in plantaardige voedingsmiddelen zoals sojaproducten, noten, pinda’s en peulvruchten.

Hoe kunt u genoeg energie en eiwitten binnen krijgen?

• Eet 6 tot 8 maaltijden op een dag (3 hoofdmaaltijden en voor de rest tussendoortjes).
• Neem extra (dubbel) hartig beleg zoals kaas, vleeswaren, (gebakken) ei, vis en pindakaas.
• Neem een ruime portie (minimaal 100 gram) vlees, vis of vleesvervanger bij de warme maaltijd.
• Neem volle melk en volle melkproducten (bijvoorbeeld volle yoghurt, volle kwark).
• Neem 3 tussendoortjes per dag waarin veel energie en eiwitten zitten. Bijvoorbeeld een stukje worst of 48+ kaas, een glas volle melk, een boterham met hartig beleg of een bakje vla, yoghurt of kwark.
• Kauw goed tijdens het eten en zit rechtop.

Heeft u minder trek of bent u misselijk? Dan kan het moeilijk zijn om genoeg energie en eiwitten binnen te krijgen. Wij raden u aan om verdeeld over de dag kleine hoeveelheden te eten. Neem dus liever 6 keer per dag een kleine maaltijd, dan 3 grote hoofdmaaltijden.

Hoe voorkomt u ondervoeding in het ziekenhuis?

Ligt u in het ziekenhuis? Dan biedt de zorgondersteuner of de verpleging u 3x per dag een tussendoortje aan. U mag ook zelf vragen om (extra) tussendoortjes bij de zorgondersteuning, verpleging, diëtist of arts.

In het ziekenhuis is uw verdeling van de maaltijden:

• 08.00 uur: ontbijt
• 10.00 uur: tussendoortje
• 12.00 uur: lunch
• 14.00 uur: tussendoortje
• 17.30 uur: warme maaltijd
• 19.00 uur: tussendoortje

Hoe weet u of u genoeg eet?

Wilt u weten of u genoeg eet en drinkt? Weeg u dan 1 of 2 keer per week. Doe dit het liefst op een vaste dag en vaste tijd. Bijvoorbeeld elke maandagochtend na het opstaan, als u naar de wc bent geweest. Wanneer uw gewicht hetzelfde blijft, betekent dit dat u genoeg eet en drinkt.

Waarom is bewegen belangrijk?

Wist u dat u veel spiermassa kunt verliezen als u in het ziekenhuis ligt? Hierdoor verliest u ook spierkracht. Daardoor wordt bewegen moeilijker en valt u eerder. Ook zitten in uw spieren reserves van eiwitten. Uw lichaam gebruikt deze eiwitreserves om te herstellen als u ziek bent. Heeft u minder spiermassa? Dan heeft u ook minder eiwitreserves, waardoor u langzamer herstelt.

U kunt het verlies van spiermassa tegengaan als u beweegt. Bijvoorbeeld een extra stukje wandelen, fietsen, tuinieren of het huishouden doen. Het is goed om al zoveel mogelijk te bewegen als u in het ziekenhuis ligt. Wanneer u heeft bewogen, is het ook goed om daarna een product te eten of drinken waarin veel eiwitten zitten. De eiwitten worden dan sneller gebruikt door de spieren. Meer informatie over beweging tijdens en na opname kunt u hier vinden:

Vragen over adviezen bij ondervoeding?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

• U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
• U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
• U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.