Over antenataal kolven

Deze webpagina is voor zwangere vrouwen die tijdens hun zwangerschap al willen beginnen met kolven.

Antenataal kolven: voordat uw baby er is?

Als u zwanger bent, kunt u in de laatste weken van uw zwangerschap al moedermelk uit uw borst afkolven. Dat heet antenataal kolven.

Redenen om dit te doen

Met antenataal kolven bouwt u een kleine voorraad moedermelk op. Deze melk vriest u in en kunt u later gebruiken, als uw baby er eenmaal is. Dit is handig omdat een baby soms melk nodig heeft, borstvoeding nog niet voorhanden is en u liever geen kunstvoeding wilt geven. In dat geval moet u uw baby bijvoeden. Hiervoor kunt u de voorraad moedermelk gebruiken.

De eerste moedermelk bevat veel waardevolle stoffen voor uw kindje. Colostrum heet deze melk. U maakt dit aan vanaf de 16e zwangerschapsweek tot enkele dagen na de bevalling. Colostrum is rijk aan antistoffen, groeifactoren en eiwitten. Dit zijn belangrijke stoffen voor de ontwikkeling van de organen van uw baby.

Antenataal kolven heeft nog een voordeel. De moedermelk komt sneller op gang na de geboorte en het is vaak makkelijker om de baby aan te leggen.

Zijn er risico’s?

In de volgende situaties kunt u beter niet antenataal kolven:

• U heeft in het verleden een vroeggeboorte gehad.
• U heeft last van bloedingen tijdens uw zwangerschap.
• U heeft afwijkingen aan de baarmoederhals.

Verder zijn er geen risico’s bekend. Wel hebben vrouwen soms last van harde buiken tijdens het kolven. In dat geval moet u even stoppen en het later nog eens proberen.

Belangrijk

Wilt u gaan starten met antenataal kolven? Bespreek dit altijd eerst met uw gynaecoloog of verloskundige.

In welke gevallen raden wij u aan om dit te doen?
Er zijn situaties waarin het belangrijk kan zijn om antenataal te kolven:

• U heeft Diabetes mellitus of zwangerschapsdiabetes.
• Uw baby heeft een aangeboren afwijking die drinken aan de borst moeilijker maakt. Bijvoorbeeld:
• Schisis (gespleten lip of gehemelte)
• Hernia diafragmatica (breuk in middenrif)
• Hartafwijking
• Syndroom van Down
• Uw ongeboren baby is erg klein of juist vrij groot.
• Een bewezen allergie bij uzelf of uw partner.
• Uw borsten zijn onderontwikkeld.
• U heeft een borstoperatie gehad.
• U heeft het polycysteus ovarium syndroom (PCOS).
• U had een lage melkproductie na een eerdere bevalling.
• U heeft overgewicht: BMI >40.
• U wilt uw baby geen kunstvoeding geven.
• Als u een meerling verwacht.
• Als u een geplande keizersnede krijgt.

Wanneer begint u ermee?

In het algemeen start u met kolven na de 37e zwangerschapsweek. Maar soms kunt u ook eerder starten (na 34 weken). Wat voor u het beste is, hangt af van uw doel en persoonlijke situatie. Bespreek dit met uw gynaecoloog of verloskundige.

Handleiding: zo kolft u

U kunt antenataal het beste met de hand kolven. Op die manier kan het ‘toeschietreflex’ goed gestimuleerd worden. Het toeschietreflex is het mechanisme waarbij moedermelk vanuit de melkkliertjes richting de tepel ‘gestuwd’ wordt onder invloed van het hormoon oxytocine. Warmte en ontspanning helpen ook om de melk te laten toeschieten. Neem bijvoorbeeld een warm bad of warme douche voor u gaat kolven.

Stap 1: Voorbereiding

• Pak een schone lepel of een schoon schaaltje om de melk op te vangen.
• Leg alvast een voedingsspuitje klaar.
• Was uw handen. 

Stap 2: Borstmassage

	Ga voorovergebogen zitten. Plaats uw vingers op de borst. Duw de vingers stevig naar de borstkas toe. Beweeg de vingers met een draaiende beweging. Verplaats de vingers regelmatig.
	Plaats uw vingers zoals op het plaatje. Maak draaiende bewegingen op één plek. Doe dit een paar seconden en schuif dan een stukje op. Maak opnieuw draaiende bewegingen. Masseer zo uw hele borst spiraalsgewijs, richting tepelhof.
	Plaats uw handen zoals op het plaatje. Beweeg uw handen horizontaal, in tegengestelde richting.

Stap 3: Afkolven

Plaats uw duim boven de tepel en uw wijsvinger onder de tepel. De juiste plek is 2,5 tot 4 centimeter achter de tepel. Leg nu ook uw andere vingers tegen de onderkant van uw borst. Deze positie heet de ‘C-greep’. Het tepelhof kan binnen of buiten de C-greep vallen.

Druk duim en vingers naar de borstkas toe, zodat u zachte druk zet op het klierweefsel in de borst. Breng vervolgens uw vingers naar elkaar toe om hiermee wat melk uit uw borst te drukken. Blijf dit herhalen: een ritmische beweging met duim en vingers. Wissel regelmatig van plek (verplaats duim en vingers) en borst. Nu kunnen er druppels moedermelk uit uw tepel komen. Heb geduld, want dit kan even duren. Verplaats uw vingers rondom uw tepel en ga weer door met kolven.

Op de website van Stanford University kunt u een instructiefilmpje bekijken. U kunt het vinden door op de link te klikken.

Let op:

• Knijp niet in de borst. Hierdoor kan uw borstweefsel kneuzen.
• Knijp niet in de tepel, want dan knijpt u de melkuitgang dicht.
• Laat uw handen niet over uw borst glijden. Dit kan pijnlijk zijn.
• U kolft ongeveer 5 minuten per borst, maximaal 10 minuten.
• Kolf altijd beide borsten.
• Kolf 2-4 keer per dag

Stap 4: Melk invriezen

• Zuig de melk op met het voedingsspuitje.
• Vul het spuitje niet helemaal, want tijdens het invriezen zet de melk uit.
• Plak een sticker op het voedingsspuitje met daarop de naam (voor als u het meebrengt naar het ziekenhuis), datum en tijd.
• Bewaar de spuitjes in een afgesloten doos in de vriezer.
• U kunt melk van verschillende kolfbeurten in één spuitje doen, maar alleen als alle melk dezelfde temperatuur heeft.

Ontdooi de melk voor gebruik

U kunt moedermelk in de koelkast ontdooien, dat duurt ongeveer 12 uur. Heeft u de melk sneller nodig? Dan kunt u het spuitje bevroren melk onder stromend water houden van maximaal 37 graden. Laat bevroren melk niet ontdooien bij kamertemperatuur.

Ontdooi de melk niet voordat de baby geboren is in verband met de beperkte houdbaarheid (in de koelkast maximaal 24 uur bewaren en buiten de koelkast maximaal 1 uur).

Bron afbeeldingen: Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen