Uitblinkers van HMC

Plastisch chirurg Wouter Willems heeft samen met het traumateam van HMC een complexe zenuwtransplantatie gedaan bij een zwaargewonde Oekraïense soldaat. Het operatieteam heeft daarbij een transplantatietechniek gebruikt waardoor de ontbrekende zenuw in de bovenarm kon worden gereconstrueerd met een zenuw uit het onderbeen. Het doel van een zenuwtransplantatie is om een beschadigde zenuw te herstellen.

Wouter Willems: “Voor de operatie heb je alles goed uitgezocht, je hebt een plan A, B en C. Er kan van alles gebeuren waardoor je tijdens de operatie je plan moet bijstellen. Op de operatiekamer zag ik dat de zenuw in het onderbeen ideaal was qua grootte en positie om te gebruiken voor het bovenarm. Een mooi moment op de operatiekamer. Deze operatietechniek, het gezamenlijk transplanteren van bot, huid en zenuw was nog niet eerder toegepast in HMC.”

“Deze zenuwtransplantatie was voor ons echt een innovatief moment. Het klinkt dubbel, maar niet alleen de Oekraïense patiënt heeft baat bij dit soort operaties voor zijn kwaliteit van leven, wij als chirurgen kunnen hierdoor onze kennis van de traumazorg in de praktijk verbeteren.”

Traumazorg samenwerking tussen de NAVO en Oekraïne

Door een samenwerkingsafspraak tussen de NAVO en Oekraïne vangt ook Nederland oorlogsslachtoffers op uit Oekraïne. Zo ook de Oekraïense soldaat infanterie Andrii Puhach. Hij raakte zwaargewond aan zijn rechter bovenarm en schouder omdat een vijandelijk pantservoertuig op 3 meter afstand van hem een schot afvuurde. In zijn eigen land kon hij niet de specialistische zorg krijgen die in het Level-1 traumacentrum van HMC wel voor handen is. Puhach is de vijfde Oekraïense soldaat die geopereerd is in HMC.

Puhach: ”Na het tankschot heb ik mijn rechterhand vastgepakt en ben naar de auto gerend. Ik weet nog dat ik anderhalve kilometer heb gelopen. Voor de oorlog was ik boer.”

“Een gecombineerde zenuwtransplantatie was mogelijk”

Wouter Willems: “Na de aanslag miste de heer Puhach naast een groot stuk bot, ook een groot stuk zenuw van de bovenarm. Een belangrijke zenuw die ervoor zorgt dat je je arm en hand kunt bewegen. Wij zijn in HMC gespecialiseerd in reconstructies van uitgebreide wonden maar dit soort grote oorlogswonden zijn bijzonder. De schade aan het weefsel is anders dan bij de meeste trauma’s die wij als plastisch chirurgen in HMC zien, zoals verkeersongelukken. Bij oorlogswonden is het weefsel zeer ernstig beschadigd door rondvliegend materiaal. Dat maakt het uitdagend om een zenuwtransplantatie goed uit te voeren. Een goede doorbloeding van het zenuwtransplantaat helpt bij het goed slagen van de reconstructie.”

Het team van chirurgen, waarbij de traumachirurg, neurochirurg en plastisch chirurg samen werken, besluit daarom om de wond van de bovenarm van de heer Puhach eerst op de klassieke manier te herstellen met een reconstructie van bot en huid uit het onderbeen. Tijdens de operatie zag plastisch chirurg  Wouter Willems dat ook een gecombineerde zenuwtransplantatie goed mogelijk was.

Zenuwen herstellen heel langzaam

Wouter: “Met een team van chirurgen zijn we aan de operatie om de wond te herstellen begonnen. Tijdens de operatie heeft iedereen zijn eigen specialistische kennis. Om maximaal efficiënt te werken, opereerden we tegelijk aan het been en de bovenarm. De traumachirurg en neurochirurg begonnen bij het bovenarm en ik startte samen met mijn collega plastisch chirurg Ronald de Vreeze aan het been. Onze rol als plastisch chirurg is om het te transplanteren weefsel voorzichtig vrij te leggen uit het onderbeen. Met dit weefsel herstellen we verwoeste weefsels in de bovenarm door het opnieuw aan te sluiten aan de bloedvaten van de bovenarm. Dit doen we tijdens de operatie onder een microscoop omdat die bloedvaten vaak maar 2 millimeter groot zijn.”

De operatie is geslaagd en de wond in de bovenarm is hersteld. Een gereconstrueerde zenuw herstelt heel langzaam. De zenuwcellen groeien slechts een millimeter per dag, meestal langzamer of zelfs helemaal niet in het slechtste geval. Pas na een halfjaar weet je of de zenuw voldoende hersteld is, waardoor de hand weer kan bewegen.

De heer Puhach krijgt nu intensieve revalidatie in het Militair Revalidatie Centrum in Doorn en komt voor controle regelmatig terug in HMC. Het gaat goed met hem maar heeft nog steeds veel pijn.

Deze operatietechniek vaker inzetten in het traumacentrum

Wouter: “Ondanks dat de uitkomst van de zenuwtransplantatie nog onzeker is, weten we nu dat deze operatietechniek in het traumacentrum van HMC goed mogelijk is. We zien veel trauma’s van de armen en benen door verkeersongelukken. Dan zijn de zenuwen soms ook ernstig beschadigd. Door de zenuwtransplantatie bij de Oekraïense militair zijn we nu voorstander om dezelfde operatietechniek, zeker bij jonge verkeersslachtoffers, in te zetten als het mogelijk is.”

“Maar het blijft wrang dat militaire conflicten door de geschiedenis heen een voedingsbodem zijn voor innovatie in de trauma,- en reconstructieve zorg, zoals de Eerste Wereld Oorlog. De letsels die toen ontstonden in de loopgraven deden de plastisch chirurgen van toen zoeken naar creatieve oplossingen. Hiermee stonden zij aan de basis van de moderne reconstructieve chirurgie.” Helaas zien we deze uitgebreide letsels dus nu nog steeds.”