In de Spotlight: Collegiaal Opvangteam op de OK – Zorg begint bij elkaar
Het COT-team op de operatiekamers bestaat uit 15 collega’s uit alle functies. Zij zijn er om steun te bieden wanneer het team of een collega een ingrijpende ervaring heeft meegemaakt. Niet alle leden van het COT-team staan op de foto.
In de Spotlight: Collegiaal Opvangteam op de OK– Zorg begint bij elkaar
Na een lange, heftige dag op de OK klinkt er in de kleedkamer ineens een simpele vraag van een collega: “Hoe gaat het eigenlijk met jou?” Eén zin. Maar precies die kan alles veranderen.
Achter het masker zit een mens
Op de operatiekamer draait het vaak om techniek, snelheid en beslissingen die ertoe doen. Maar achter elk masker en groen uniform zit ook een mens. Iemand die geraakt kan worden door het overlijden van een patiënt, het verdriet van familie of de spanning van een acute situatie. Daarom is er het Collegiaal Opvangteam (COT): collega’s die speciaal zijn getraind om anderen te steunen. Niet met oplossingen, maar door er te zijn, te luisteren en ruimte te geven aan iemands verhaal – of dat van het hele team op de operatiekamer.
Praten lucht op
“The body keeps the score – wat je niet verwerkt, blijft hangen”
Aan het woord zijn Hanneke Groen, kwaliteitsfunctionaris en COT-lid op de OK, en klinisch psycholoog André van Houwelingen, die al meer dan 10 jaar zorgteams traint in collegiale opvang.
Hanneke: “André liet ons zien hoe je écht een gesprek voert. Of, zoals hij het noemt: ‘de emotionele blaar op de juiste manier doorprikken’ – juist als je merkt dat een collega ergens mee worstelt. Die gesprekken zijn altijd vertrouwelijk. En vaak werkt het het beste om te praten met iemand van je eigen afdeling. Dat voelt veilig, herkenbaar en vertrouwd.”
André: “De kern van de training? Signaleren. Luisteren. Het gesprek openen. Niet met adviezen of oplossingen, maar met één simpele vraag: ‘Wat heb jij nu nodig?’”
Ruimte voor herstel
Artsen en verpleegkundigen zijn gewend om te doen, te fixen, te handelen. Maar juist door even stil te staan bij emoties, ontstaat ruimte om écht te herstellen. Zo voorkom je dat stress, burn-out of zelfs PTSS de overhand krijgen.
André: “Collegiale opvang is niet alleen een preventieve interventie. Het is óók een vorm van teambuilding. Je leert beter zorgen voor elkaar, zodat je samen sterker staat en beter voor de patiënt kunt blijven zorgen.”
Even stilvallen, juist als alles snel gaat
“Tijd nemen is niet altijd makkelijk, zeker niet in ons traumacentrum waar elke seconde telt”
Hanneke: “Toch merken we hoe belangrijk het is. Onlangs was er een reanimatie tijdens een operatie. Dat greep collega’s diep aan. Het vernieuwde protocol helpt ons dan om direct te handelen: we leggen het OK-programma stil en nemen bewust de tijd om in te checken bij elkaar. Van chirurg tot anesthesioloog en operatieassistent – iedereen weet: dit doen we samen.”
Zorg voor elkaar = zorg voor de patiënt
Ook al hoort het bij je vak, het is nooit gewoon om na een heftige gebeurtenis meteen weer door te gaan. Bij de brandweer, politie en zelfs de NS is collegiale opvang allang vanzelfsprekend. Waarom dan niet in het ziekenhuis? Hanneke: “Voor mij is het belangrijk dat collega’s zich veilig voelen, dat ze merken dat er ruimte is om stil te staan en dat ze zich prettig voelen in hun werk.”
André: “Werken in een ziekenhuis is belastend. Daarom begint goede zorg bij elkaar. Uiteindelijk gaat het altijd over mensen.”
