Bloeding rond de hersenen (SAB): zorgpad voor patiënten
U heeft een bloeding gehad rond de hersenen. Dit heet een SAB. SAB is de afkorting van: subarachnoïdale bloeding. Deze bloeding komt vaak door het barsten van een zwakke plek of uitstulping in een bloedvat. Zo’n zwakke plek noemen we een aneurysma. Een aneurysma zit meestal in een hersenslagader. Een SAB is gevaarlijk. U kunt er dood aan gaan of erge klachten van krijgen. Daarom moeten we u meteen behandelen als u een SAB heeft.
Specialismen en team
Afspraak en contact
HMC Antoniushove en
HMC Westeinde
088 979 43 60
ma t/m vr van 08.00 – 16.30 uur
HMC Bronovo
088 979 44 28
ma t/m vr van 08.00 – 16.30 uur
Locatie
HMC Antoniushove
AdresBurgemeester Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam
Bewegwijzeringbegane grond, route rood
HMC Westeinde
AdresLijnbaan 32, 2512 VA Den Haag
Bewegwijzering1e etage, route blauw
Ankers
Over een bloeding rond de hersenen (SAB): zorgpad voor patiënten
U heeft een bloeding gehad rond de hersenen. Dit heet een SAB. SAB is de afkorting van: subarachnoïdale bloeding. Deze bloeding komt vaak door het barsten van een zwakke plek of uitstulping in een bloedvat. Zo’n zwakke plek noemen we een aneurysma. Een aneurysma zit meestal in een hersenslagader. Een SAB is gevaarlijk. U kunt er dood aan gaan of erge klachten van krijgen. Daarom moeten we u meteen behandelen als u een SAB heeft.
In de eerste weken na de bloeding kunt u ook last krijgen van andere problemen. Voorbeelden hiervan zijn: slechte doorbloeding in de hersenen, en waterhoofd, problemen met de stofwisseling of infecties.
Hieronder leest u wat wij doen vanaf het eerste onderzoek tot aan uw herstel.
1. Onderzoek en diagnose
U kunt een SAB hebben als u opeens hele erge hoofdpijn krijgt.
Soms voelt deze pijn als een donderslag in uw hoofd.
U komt dan vaak eerst bij de Spoedeisende Hulp in een ander ziekenhuis.
Als de arts daar denkt aan een SAB, wordt u met spoed naar ons ziekenhuis gebracht.
Bij ons kunnen we u goed en snel onderzoeken en behandelen.
U komt dan meestal op een afdeling waar we uw gezondheid 24 uur per dag goed in de gaten kunnen houden. Bijvoorbeeld op de Intensive Care of de afdeling Neurocare.
Onderzoeken
- We maken een CT-scan van uw hersenen. Dit is een soort foto die we maken met röntgenstralen. We kunnen dan zien of er een bloeding is rond uw hersenen en waar er bloed zit.
- Bij een CT-angiografie gebruiken we contrastvloeistof om de bloedvaten beter te kunnen bekijken. We kunnen dan zien waar de zwakke plek (het aneurysma) zit.
- Zien we geen bloeding op de CT-scan, maar denken we toch aan een SAB? Dan krijgt u soms een ruggenprik (lumbaalpunctie). Dit kan 12 tot 24 uur na het begin van de klachten. We halen dan hersenvocht weg om te kijken of er bloed in zit.
Verder onderzoek
- Zien we het aneurysma niet goed op de CT-angiografie? Dan doen we soms een extra onderzoek: een vaatonderzoek (angiografie). Tijdens dit onderzoek kunnen we het aneurysma soms meteen behandelen via de bloedvaten.
- Is er een kleine bloeding is in een ader? Dan is er geen aneurysma. U heeft dan vaak geen behandeling nodig.
- Soms zien we helemaal geen aneurysma. Dan kunnen we 2 tot 3 weken later opnieuw een vaatonderzoek doen om zeker te zijn dat er echt geen aneurysma is.
2. Keuze van de behandeling
Multidisciplinair overleg (MDO)
Een neurochirurg, een neuroloog en soms een radioloog kijken samen naar de uitslagen van de onderzoeken. Zij bespreken welke behandeling het beste bij u past. Ze kijken bijvoorbeeld naar:
- de plaats en vorm van het aneurysma
- uw lichamelijke conditie
- of er andere problemen zijn zoals een infectie of waterhoofd
Ze kiezen dan wat het beste is: direct behandelen of later behandelen. Later behandelen is soms beter als uw lichamelijke conditie niet goed is.
3. Behandeling van een SAB
Het doel van de behandeling is om het aneurysma zo snel mogelijk af te sluiten. Dan is de kans op een nieuwe bloeding kleiner.
Soms is meteen opereren gevaarlijker dan even wachten en daarna opereren. De arts bespreekt dit met u of met uw familie.
Hieronder leest u welke behandelingen u kunt krijgen.
Behandeling via de bloedvaten (‘coiling’)
We brengen een dun slangetje in via de lies of pols. We sturen dit slangetje via uw slagaders naar het aneurysma.
U bent tijdens deze ingreep onder narcose (slaapt diep).
De arts plaatst dunne spiraaltjes (coils) of andere hulpmiddelen (bijvoorbeeld een kleine ballon) in het aneurysma. Het bloed kan dan niet meer in het aneurysma stromen.
Operatie via de schedel (‘clipping’)
Soms kan coiling niet of is er een andere reden waarom opereren beter is.
Dan maakt de arts een opening in uw schedel.
De arts zet een klein klemmetje (clip) op het aneurysma. Het bloed kan dan niet meer in het aneurysma stromen.
Andere behandelingen
- Soms sluiten we de hele slagader af waarin het aneurysma zit.
- Soms maken we een omweg (bypass) voor het bloed. De hersenen krijgen dan genoeg bloed en er staat minder druk op het aneurysma. Deze behandeling is bijna nooit nodig. Is het bij u wel nodig? Dan gebeurt dit in een ander ziekenhuis, dat is gespecialiseerd in deze behandeling.
Behandeling van een waterhoofd
Soms komt er te veel druk in het hoofd. Dit komt doordat er te veel hersenvocht in het hoofd zit. Dit heet een waterhoofd. De arts plaatst dan een slangetje in uw hoofd of onderrug om het vocht af te voeren.
4. Opname op de IC of Neurocare
Na de behandeling komt u op de Intensive care of op de afdeling Neurocare. Hier houden we u minstens 36 uur extra goed in de gaten.
We letten op uw ademhaling, bloeddruk en bewustzijn.
We kijken ook of u geen problemen krijgt zoals:
- slechte doorbloeding
- een waterhoofd
- een infectie
- problemen met vocht en zouten
Er is vaak overleg tussen de artsen en verpleegkundigen. Samen bespreken ze hoe het met u gaat en maken ze een plan voor uw herstel.
5. Verpleegafdeling Neurochirurgie/Neurologie
Als intensieve zorg niet meer nodig is, komt u op een gewone verpleegafdeling. U heeft dan meestal een eigen kamer. U blijft hier minstens 7 dagen.
Een gespecialiseerde verpleegkundige of physician assistant zorgen hier voor u. U en uw familieleden kunnen alle vragen stellen aan haar of hem.
Elke dag komt de arts langs. Die bespreekt de uitslagen van onderzoeken en plannen voor de behandeling met u.
Elke week is er overleg van meerdere zorgverleners. Zij bespreken wat u nodig heeft als u het ziekenhuis verlaat.
Weg uit het ziekenhuis
U mag naar huis als u zichzelf weer kunt redden en er geen risico’s meer zijn waarvoor u in het ziekenhuis moet blijven.
Als u thuiszorg nodig heeft, regelen wij dat. U kunt een verwijzing krijgen naar de fysiotherapeut of ergotherapeut als dat nodig is.
Heeft u nog zorg of ondersteuning nodig in een revalidatiecentrum of verpleeghuis? Dan kijken we samen met u wat het beste bij u past.
Ontslaggesprek
Voor u naar huis gaat, heeft u een gesprek met de verpleegkundig specialist. U krijgt dan uitleg over wat u thuis wel en niet mag doen. Ook vertelt de verpleegkundig specialist u welke onderzoeken en behandelingen u nog krijgt. Schrijf uw vragen op voor dit gesprek, zodat u niet vergeet om ze te stellen.
6. Adviezen voor thuis
U kunt nog klachten hebben:
- snel moe
- hoofdpijn of druk in het hoofd
- duizeligheid of problemen met uw evenwicht
- heel gevoelig zijn voor licht of geluid
- problemen met concentratie of geheugen
Tips voor thuis
- Ga rustig aan weer meer doen. Krijgt u (meer) klachten? Neem dan extra rust.
- Zorg voor een vast dagritme. Maak hierin ook ruimte om regelmatig uit te rusten.
- Concentreer u op 1 ding tegelijk. Zet bijvoorbeeld de radio of tv uit als u iets anders moet doen.
- Doe zware taken in de ochtend. Dan heeft u meestal de meeste energie.
- Zorg dat u genoeg tijd heeft om te herstellen nadat u iets heeft gedaan.
- Doe geen dingen onder tijdsdruk.
- Ben duidelijk tegen uw vrienden en familie over wat u aankunt.
- Blijf bewegen (bijvoorbeeld wandelen of fietsen), maar doe het rustig aan.
7. Controles na een SAB
Na een operatie (clipping):
Na 6 weken komt u op controle in het ziekenhuis. Na 6 maanden nog een keer.
Als u jonger bent dan 60 jaar, krijgt u elke 5 jaar een scan. We controleren dan of het klemmetje nog op zijn plek zit.
Na coiling (via een bloedvat):
Na 6 weken komt u op controle. Na 6 maanden krijgt u een MRI. Dit is een onderzoek waarbij we met behulp van een magneetveld en radiogolven de binnenkant van uw hoofd kunnen bekijken. We kijken dan of het aneurysma nog goed is afgesloten. Ook daarna blijft u onder controle.
Is er iets niet helemaal in orde? Dan moeten we u soms opnieuw behandelen. Meestal is deze behandeling minder ingrijpend dan na een SAB.
Bij kleine bloeding zonder aneurysma:
Verdere controle is meestal alleen nodig als u klachten heeft of als we denken dat u misschien toch een aneurysma heeft.
Telefonisch contact en afspraken op de polikliniek
Bent u uit het ziekenhuis naar huis gegaan? Dan bellen we u binnen 2 weken om te vragen hoe het gaat.
U heeft daarna een afspraak na 6 weken en na 6 maanden op de polikliniek. Als u tussendoor vragen of zorgen heeft, kunt u altijd bellen.
8. Wanneer bellen?
Bel meteen de verpleegafdeling Neurochirurgie (via telefoonnummer 088 979 79 00) in de situaties hieronder:
- U krijgt uitvalsverschijnselen. Bijvoorbeeld moeite met praten of minder kracht in armen of benen.
- Uw wond of de plek in de lies wordt rood, dik of gaat pijn doen. Of er komt vocht, bloed of pus uit.
- U krijgt koorts.
9. Veelgestelde vragen
Wat mag ik thuis doen?
U mag stap voor stap weer uw dagelijkse dingen gaan doen. Luister goed naar uw lichaam en neem rust als u moe wordt. Neem de tijd om te herstellen. Bespreek met uw arts wanneer u weer kunt gaan werken of sporten.
Mag ik autorijden?
Na een hersenbloeding of hersenoperatie mag u tijdelijk niet rijden voor uw eigen veiligheid en die van anderen.
Dit duurt minstens 3 maanden
Een arts moet daarna bepalen of u weer veilig kunt autorijden
U moet ook een gezondheidsverklaring invullen via Mijn CBR. Het CBR beslist wanneer u weer mag rijden.
Voor vrachtwagenchauffeurs en buschauffeurs (rijbewijs C of D) gelden strengere regels.
Is een aneurysma erfelijk?
Meestal niet. Alleen bij zeldzame ziektes is er meer kans.
Heeft u vragen hierover? Bespreek het dan met uw arts.
Herstel ik helemaal?
Dat verschilt per persoon.
Sommige mensen herstellen goed.
Anderen houden klachten zoals vermoeidheid, problemen met concentreren of hoofdpijn. Soms raakt iemand (erg) gehandicapt.
Revalidatie kan helpen tegen veel klachten.
Hoe lang duurt herstel?
Dat kan weken of maanden duren. Het af van hoe erg de bloeding was en hoe uw behandeling ging.
U kunt lang moe blijven. Dat is normaal.
Kan het aneurysma terugkomen?
De kans op een nieuwe bloeding is klein als we het aneurysma goed hebben kunnen behandelen. U blijft wel onder controle.
10. Vragen of klachten?
Voor elke patiënt met een SAB is het anders. Het is zwaar voor u en uw familie. Ons team helpt u graag bij elke stap naar uw herstel.
Heeft u vragen, twijfels, of klachten? Bel ons dan gerust. Onze telefoonnummers zijn:
- Verpleegafdeling Neurochirurgie of Neurologie: 088 979 79 00
- Polikliniek Neurochirurgie: 088 979 43 65
- Polikliniek Neurologie: 088 979 43 60