Hygiënische voeding als u minder afweer heeft

Richtlijn voor patiënten met een hematologische aandoening

U heeft een hematologische aandoening. Dat is een ziekte van het beenmerg, het bloed of de lymfeklieren. Door de behandeling van deze ziekte kan uw afweer minder worden. U heeft dan meer risico op een voedselinfectie. Een voedselinfectie is een ontsteking van de maag en darmen. Hier staat waar u op moet letten bij het eten en drinken om een voedselinfectie te voorkomen. De informatie komt uit de richtlijn hygiënische voeding. We zullen het aan u vertellen als u zich moet houden aan de richtlijn.

Lees meer

Translate instructions

Our website has a translation option, which works on desktop computers and laptops. Follow the instruction below to translate the text:

1. Select the text you want to translate with your mouse or touchpad.

2. Choose ‘Vertalen’ with your mouse or touchpad.

3. Select the language you prefer.

4. You can read and/or listen to the translated text.

5. If a text is long, you cannot translate it all at once. Translate the text in sections instead.

Specialismen en team

Afspraak en contact

088 979 28 30
ma t/m vr van 08.00 – 16.30 uur

dietetiek@haaglandenmc.nl

Locatie

HMC Antoniushove

Adres

Burg. Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam

Bewegwijzering

Antoniushove

Sluiten

Sluiten

HMC Westeinde

Adres

Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag

Bewegwijzering

Westeinde

Sluiten

Sluiten

Ankers

Use quicklinks to navigate to sections of the page quickly

Over hygiënische voeding als u minder afweer heeft

U heeft een hematologische aandoening. Dat is een ziekte van het beenmerg, het bloed of de lymfeklieren. Door de behandeling van deze ziekte kan uw afweer minder worden. U heeft dan meer risico op een voedselinfectie. Een voedselinfectie is een ontsteking van de maag en darmen. Hier staat waar u op moet letten bij het eten en drinken om een voedselinfectie te voorkomen. De informatie komt uit de richtlijn hygiënische voeding. We zullen het aan u vertellen als u zich moet houden aan de richtlijn.

Voor wie is de richtlijn hygiënische voeding bedoeld?

Bij een hematologische aandoening kunnen we u behandelen met een chemokuur of een stamceltransplantatie. Door deze behandeling kan de afweer van uw lichaam erg laag worden. U kunt dan sneller een infectie krijgen. Deze richtlijn hygiënische voeding helpt om u te beschermen tegen infecties.

Uw arts, verpleegkundige of diëtist vertelt u of u deze richtlijn moet volgen. Dat hoeft namelijk niet iedere patiënt met een hematologische aandoening die een chemokuur krijgt. Ook zullen wij u vertellen hoe lang u de richtlijn moet volgen.

Wat is het doel van de richtlijn hygiënische voeding?

Het doel van de richtlijn is dat u zo weinig mogelijk ziekteverwekkers binnenkrijgt via uw eten als uw weerstand laag is. Zo kunt u voorkomen dat u een voedselinfectie krijgt. De momenten waarop uw weerstand laag is, noemen we een ‘dip’.

Wat zijn de adviezen uit de richtlijn hygiënische voeding?

Wat mag u niet eten?

  • Eet geen (deels) rauw vlees zoals tartaar, carpaccio, biefstuk, rosbief, fricandeau, rollade. Door en door verhit* kunt u dit vlees wel eten.
  • Eet geen (deels) rauwe, gedroogde en gefermenteerde vleeswaren zoals filet americain, tartaar, theeworst, ossenworst, boerenmetworst, parmaham, rauwe ham, rosbief, chorizo, salami, cervelaat, droge worst, fuet, fricandeau. Door en door verhit* kunt u deze vleeswaren wel eten.
  • Eet geen leverworst, leverpastei, paté.
  • Eet geen rauwe vis, zoals rauwe tonijn, sushi en rauwe schelpdieren zoals oesters. Door en door verhit* kunt u deze vis en schelpdieren wel eten.
  • Eet geen voorverpakte gerookte vis uit de koeling, zoals gerookte zalm, forel, makreel, paling. Het maakt hiervoor niet uit of de vis vacuümverpakt is of in een andere verpakking zit. Door en door verhit* kunt u deze vis wel eten.
  • Eet geen zoute haring (Maatjesharing of Hollandse Nieuwe). Zure haring uit een pot kan wel.
  • Eet geen zachte kaas van rauwe melk (of au lait cru) en drink geen rauwe melk. Schimmelkaas van gepasteuriseerde melk en harde boerenkaas mag u wel eten. Maar dan alleen als u de schimmelkaas van gepasteuriseerde melk en harde boerenkaas maximaal 4 dagen bewaard op een temperatuur van maximaal 4⁰C.
  • Eet geen rauwe/zachtgekookte eieren. De dooier moet gestold zijn om de eieren veilig te kunnen eten.
  • Eet geen rauwe kiemgroente zoals taugé, tuinkers en alfalfa. U kunt deze groente wel eten als u ze onderdompelt in kokend water of door en door verhit*.
  • Neem geen probiotica zoals Yakult, Actimel, Activia en Vifit. Vifit Sports mag u wel nemen. Bij probiotica moeten de geslachtsnaam, soortnaam én stamnaam van de bacterie op de verpakking staan. De melkzuurbacteriën Lactobacillus Bulgaricus en Streptococcus thermophilus (in yoghurt) zijn geen probiotica. U kunt daarom yoghurt veilig eten.

*Door en door verhit betekent dat u het eten verhit tot het stomend heet is. Zo doodt u alle bacteriën.

Hoe gaat u hygiënisch om met eten?

  • Was uw handen voor u eten klaarmaakt. Was ook uw handen voor u gaat eten.
  • Was groente en fruit goed onder stromend water. De groente en het fruit moeten vers en onbeschadigd zijn als u ze wilt eten.
  • Gebruik iedere dag andere, schone theedoeken, handdoeken en vaatdoekjes. Was theedoeken, handdoeken en vaatdoekjes op minimaal 60 graden.
  • Gebruik schoon keukengerei van kunststof, glas of metaal. Gebruik geen houten planken, houten pollepels en andere keukenspullen van hout.
  • Verhit vlees, vis, kip en ei door en door*.
  • Verhit een maaltijd die u al eerder heeft klaargemaakt door en door*. Warm een maaltijd nooit voor een 2e keer op.
  • Houd vuile en rauwe producten apart van schone en bereide producten. Voorkom dat u bacteriën van rauwe op bereide producten overbrengt via uw handen of via een snijplank, bord of ander keukengerei.
  • Ontdooi bevroren vlees in de koelkast of magnetron. Spoel het dooivocht weg met heet water. Veeg gemorst dooivocht weg met keukenpapier.
  • Doe niet zelf peper op het eten. Zorg er verder voor dat u geen deeltjes van de peper inademt. Hierin kunnen schimmelsporen zitten.
  • Pel niet zelf noten en doppinda’s. Zorg ervoor dat u ook geen deeltjes inademt van de noten en doppinda’s. Hierin kunnen schimmelsporen zitten.

*Door en door verhit betekent dat u het eten verhit tot het stomend heet is. Zo doodt u alle bacteriën.

Hoe bewaart u eten?

  • Zet de koelkast op 4 graden.
  • Bewaar eten en drinken dat kan bederven in de koelkast.
  • Laat melkproducten niet langer dan 2 uur buiten de koelkast staan. Gooi ze weg als ze langer dan 2 uur buiten de koelkast hebben gestaan.
  • Koel eten dat u niet direct eet snel af. Bijvoorbeeld in een bak met water. Bewaar dit eten maximaal 2 dagen, afgedekt in de koelkast.
  • Neem geen eten dat langer dan een uur warm gehouden wordt (zoals bij een buffet).
  • Dek voedsel af, ook in de koelkast.

Hoe lang kan u eten en drinken bewaren?

Over het algemeen geldt: hoe korter u eten bewaart, hoe veiliger. Let op de houdbaarheidsdatum en bewaarinstructies op de verpakking. Staat op de verpakking een kortere bewaartijd dan in de tabel hieronder? Dan kunt u het beste de bewaartijd op de verpakking aanhouden.

Bewaartijden van geopende verpakkingen of producten zonder houdbaarheidsdatum In de koelkast
(max 4°C)
In de diepvries
(max -18°C)
rauwe bladgroenten (sla, andijvie, spinazie) 2 dagen 1 jaar (geblancheerd)
roerbakgroente (rauw), soepgroente (rauw) 2 dagen
verse kruiden als basilicum, peterselie, koriander, tijm 4 dagen
rauwkost, in de vorm van gesneden groente (zonder dressing) 1 dag 3 maanden
aardbeien, bessen, bramen, frambozen, kersen 1 dag 8 maanden
kiwi, perzik, nectarine, pruimen, druiven 3 dagen
vruchtensalade, voorgesneden fruit, (aan)gesneden meloen 2 dagen
fruit uit blik/glas 7 dagen
melk, pap (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast) 3 dagen
vla, karnemelk, kefir, slagroom (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast) 4 dagen
yoghurt, kwark, koffiemelk (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast) 5 dagen
rauw vlees (rund, varken, kip, voor eten wel verhitten) 2 dagen 4 maanden
rauw bewerkt vlees (gehakt, hamburger, slavink, voor eten wel verhitten) 1 dag 2 maanden
vleeswaren (alleen toegestane soorten) 3 dagen 1 maand
rauwe vis, rauwe garnalen (voor eten wel verhitten) 1 dag 3 maanden
rauwe mosselen (voor eten wel verhitten) 1 dag
gebakken of bereide vis, gekookte garnalen, gekookte mosselen 2 dagen 3 maanden
gerookte vis (niet voorverpakt) 2dagen 3 maanden
Hollandse kaas 14 dagen 2 maanden
smeerkaas 7 dagen
geraspte Hollandse kaas 2 dagen
schimmelkazen van gepasteuriseerde melk (bijvoorbeeld brie, camembert), harde boerenkaas, port salut, roomkaas, feta, mozzarella 4 dagen 3 maanden

Gebaseerd op de bewaarwijzer van Het Voedingscentrum

Hoe gaat u om met eten dat anderen hebben klaargemaakt?

Wilt u iets eten wat anderen hebben klaargemaakt? Bijvoorbeeld in een snackbar, restaurant of broodjeszaak? Vraag dan of het eten voldoet aan deze richtlijn voor hygiënische voeding. U kunt bijvoorbeeld vragen hoe het eten is klaargemaakt, wanneer het is klaargemaakt en welke ingrediënten erin zitten. Gerechten bij afhaalrestaurants worden vaak langer dan een uur warm gehouden. U kunt daarom beter geen eten nemen van een afhaalrestaurant.

Mag u maaltijden van thuis eten als u in het ziekenhuis ligt?

In HMC mag u in principe maaltijden van thuis eten. Vraag altijd eerst aan uw arts of verpleegkundige of dit mag. Mag het? Zorg dan ervoor dat de maaltijd wordt klaargemaakt volgens de adviezen hierboven. Neem de maaltijd daarna mee in een koeltas met koelelementen. De maaltijd kan dan worden verhit in de magnetron van de afdeling (advies minimaal 4,5 minuut op 900 W). Roer de maaltijd regelmatig door bij het verwarmen.

Wat zijn de bronnen voor de richtlijn hygiënische voeding?

  • Landelijk Overleg Diëtisten Hematologie en Stamceltransplantatie (LODHS) (2020): Richtlijn hygiënische voeding bij een verminderde afweer voor de hematologische patiënt.
  • Nijskens, C. M., Pas, S. D., Cornelissen, J., Caliskan, K., Hoek, R. A., Hesselink, D. A., … & Robert, A. (2016). Hepatitis E virus genotype 3 infection in a tertiary referral center in the Netherlands: Clinical relevance and impact on patient morbidity. Journal of Clinical Virology, 74, 82-87.
  • RIVM (2021): Veilig voedsel
  • Voedingscentrum (2021): bewaarwijzer

Vragen over de richtlijn hygiënische voeding?

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Dan kunt u ons op de volgende manieren bereiken:

  • U kunt van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur bellen met een diëtist van het ziekenhuis. U bereikt ons op telefoonnummer 088 979 28 30.
  • U kunt ook een e-mail sturen naar dietetiek@haaglandenmc.nl. Vermeld in de e-mail uw HMC-patiëntennummer.
  • U kunt uw diëtist verder vragen stellen via een e-consult op patiëntenportaal mijnHMC.

Meer weten over wachttijden en hoe wij deze berekenen? Lees dan de toelichting wachttijden.

Er zijn geen wachttijden bekend voor Hygiënische voeding als u minder afweer heeft. Meer weten? Neem contact met ons op. De contactgegevens staan bovenaan deze pagina.