LAR-syndroom

Over LAR-syndroom

Patiënten krijgen soms problemen met de ontlasting (poep) na een endeldarmoperatie. Dat heet het LAR-syndroom of LARS. Hier leest u over klachten, adviezen en behandeling.

Wat is het LAR-syndroom

Het LAR-syndroom of LARS is een afkorting voor Low Anterior Resectie Syndroom. Het is een verzamelnaam voor de klachten die u kunt krijgen na een operatie aan de endeldarm. Bij de operatie hebben we uw endeldarm voor een deel weggehaald. De endeldarm kan daardoor zijn werk niet meer goed doen. Dat merkt u aan de volgende dingen:

• Normaal geeft de endeldarm signalen af als de darm vol zit. U voelt dan dat u moet poepen. Door de operatie werken die signalen niet goed meer. Daardoor voelt u minder goed dat u naar de wc moet. Of het gevoel is anders.
• Na de operatie kan de endeldarm minder ontlasting opslaan. Dit betekent dat u snel naar de wc moet gaan wanneer u voelt dat u moet poepen. Anders bent u te laat.
• De kringspier werkt vaak minder goed door de behandeling. Daardoor kunt u minder goed windjes tegenhouden of ontlasting ophouden.

Klachten door het LAR-syndroom

Niet iedereen heeft dezelfde klachten. En ook zijn de klachten niet bij iedereen even erg. Wel geldt meestal: hoe meer we hebben weggehaald van de endeldarm, hoe groter de klachten zijn.

Dit zijn klachten die u kunt krijgen na een endeldarmoperatie:

• U moet vaker naar het toilet voor ontlasting, ook ‘s nachts. Soms wel 10-15 keer per dag.
• U heeft binnen 1,5 tot 2 uur meer keren achter elkaar ontlasting.
• Uw ontlasting kan dikker of dunner zijn dan voor de operatie. Soms is uw ontlasting zo dun als water.
• Als u naar de wc moet, kunt u de ontlasting moeilijk ophouden. Daarom moet er altijd een toilet in de buurt zijn.
• U verliest ontlasting zonder dat u daar controle over heeft.
• U laat windjes zonder dat u daar controle over heeft.

Hoe lang blijven de klachten?

De meeste klachten worden minder in het eerste jaar na de operatie. Het herstel duurt maximaal 2 jaar. Maar het kan zijn dat sommige klachten nooit helemaal weggaan. Meestal blijft het zo dat u vaker naar de wc moet. Het is normaal als u na de operatie 3 tot 7 keer per dag ontlasting heeft. Hoe vaak precies, hangt onder andere af van de lengte van uw endeldarm. Maar ook van de behandelingen die u krijgt.

Uw klachten bijhouden

Met de korte vragenlijst hieronder kunt uw klachten bijhouden. Hiermee bepaalt u uw ‘LARS-score’. Dit is een cijfer dat aangeeft hoe erg uw klachten zijn. De vragenlijst vult u op meerdere momenten in. Zo krijgen wij een goed beeld van uw klachten. Hoe erg zijn ze? En worden ze meer of minder? Daar kunnen we uw behandeling dan op aanpassen.

Meet uw LARS-score

Uitleg score

0-20 punten – Geen LARS-syndroom
21-29 punten – Minder ernstig LARS-syndroom
30-42 punten – Ernstig LARS-syndrooom

Wat kunt u doen aan het LAR-syndroom

U kunt zelf verschillende dingen doen om de klachten minder te maken. Aanpassen wat u eet en drinkt kan al veel helpen. Hieronder leest u hoe u dat kunt doen. We geven u ook nog enkele andere nuttige adviezen. Verder kunnen medicijnen en andere behandelingen soms helpen.

Wij nemen de verschillende adviezen en behandelingen met u door. U bepaalt daarna zelf wat u aan uw klachten wilt doen.

Voedingsadviezen

Door anders te gaan eten en drinken, kunnen uw klachten minder worden.

Algemene adviezen

•  Drink niet te veel cafeïne. De darm trekt meer samen door cafeïne. Dit kan ervoor zorgen dat u vaker naar de wc moet.
• Drink weinig dranken met koolzuur. Door koolzuur kunt u meer windjes laten. Ook krijgt u dan eerder last van een opgeblazen gevoel.
• Neem weinig lightproducten. De zoetstoffen in lightproducten kunnen ervoor zorgen dat u vaker naar de wc moet.
• Sla geen maaltijden over. Doet u dat wel? Dan krijgt u eerder waterige ontlasting en moet u vaker windjes laten.
• Kauw uw voedsel goed. Eet rustig, zonder veel te praten. Als u veel praat en snel eet, moet u vaker windjes laten. Ook krijgt u dan eerder een opgeblazen gevoel.
• Neem maximaal 3 stuks fruit per dag. Als u veel fruit eet, moet u vaker naar de wc.
• Rook niet. Door roken trekt uw darm meer samen. Daardoor laat u meer windjes.

Adviezen voor drinken

Drink 1,5 tot 2 liter per dag, maar niet meer. Ook wat u drinkt is belangrijk:

• Drink maximaal 500 ml dranken zonder suikers of zouten, zoals: water, thee, koffie, light frisdranken.
• Drink maximaal 500 ml dranken met veel suikers en/of zouten, zoals: vruchtensappen, frisdranken, energie-sportdranken, medische drinkvoeding.
• Drink 1 liter isotone dranken. Dit zijn dranken met dezelfde verhouding suikers en zouten als in het lichaam. Deze dranken helpen om suikers en zouten via de darm op te nemen in het lichaam. Isotone dranken zijn: melk, karnemelk, isotone sportdranken (met 6-8 g koolhydraten per 100 ml, bijvoorbeeld Aquarius, AA-drink ISO, AH sportdrink isotoon), groentesap en tomatensap.

Adviezen voor eten: gezond en met veel voedingsvezels

Voedingsvezels zijn heel belangrijk voor uw darmen. Voedingsvezels zitten alleen in plantaardige producten. Ze nemen water op en houden dit vast. Dit doen ze ook in uw lichaam. Daardoor wordt uw ontlasting vaster. Onze adviezen zijn daarom:

• Eet ongeveer 30-40 gram voedingsvezels per dag.
• Voedingsvezels zitten onder andere in: volkorenbrood, roggebrood, groente, fruit, rauwkost, aardappelen en (zilvervlies)rijst.
• Meer informatie over eten met veel vezels staat op de webpagina ‘Advies voor een vezelverrijkte voeding’.

Andere adviezen

Adviezen bij het naar de wc gaan

Zo gaat u het beste naar de wc:

• Ga als u voelt dat u moet poepen. Op dat moment komt de ontlasting het makkelijkst.
• Neem rustig de tijd om naar de wc te gaan. Uw bekkenbodem moet rustig kunnen ontspannen. De darm heeft ook tijd nodig om helemaal leeg te raken.
• Bent u klaar? Blijf dan niet langer zitten dan nodig is. Anders kunt u weer andere klachten krijgen. Bijvoorbeeld aambeien.
• Ga op een goede manier zitten op het toilet. Dit doet u op de volgende manier:
  • Ga rechtop zitten, met een iets ronde rug.
  • Hou de knieën en heupen 45 graden gebogen en de voeten plat op de grond. Nog beter is het om de voeten op een krukje te zetten.
  • Laat de broek op de enkels zakken en houdt de knieën uit elkaar. Deze houding heet ‘squatten’. Uw darm kan zo ontspannen. Dat maakt het makkelijker voor de darm om leeg te raken.

• Zit u goed en ontspannen? Adem dan rustig naar de buik.
• Laat de bekkenbodemspieren los.
• Pers niet mee, de ontlasting komt vanzelf door de beweging van de darmen.
• Voelt u druk op uw uw buik? Adem dan rustig uit.
• Bent u klaar met de ontlasting? Span de bekkenbodem nog even kort aan en laat weer los. De kringspier sluit zich dan volledig. U kunt nu rustig opstaan.

Tips bij huidproblemen rond de anus

• Heeft u last van een branderig gevoel of jeuk? Maak de anus dan elke keer schoon nadat u ontlasting heeft gehad. Gebruik een zacht washandje en water.
• Gebruik geen zeep, hard toiletpapier of vochtige toiletdoekjes. Daardoor kunnen de klachten erger worden.
• U kunt zalf gebruiken om de huid te beschermen. Deze zalf helpt ook als u een kapotte huid heeft. Probeer Sudocrème, Bepanthen of zinkoxidezalf. Deze middelen kunt u krijgen bij de drogist.

Houd uw ontlasting in de gaten met de Bristol Schaal

Is uw ontlasting te dik of te dun? Dan geeft dit meer klachten. Gezonde ontlasting is worstvormig en soepel. Soms zit er een barstje aan de buitenkant, soms is de ontlasting helemaal glad.

Op het plaatje hieronder ziet u 7 soorten ontlasting. Deze indeling heet de Bristol Schaal. Met deze schaal kunt u checken welke soort ontlasting u heeft. Normale ontlasting zit tussen type 3 en 4 in.

De Bristol Schaal

Bespreek met de consulent welke ontlasting u heeft. Wij zullen u persoonlijke adviezen geven.
U kunt ook de HMC webpagina ‘Advies voor een vezelverrijkte voeding’ bekijken. U kunt deze webpagina vinden op de website van het HMC.

Behandelingen bij LAR-syndroom

Bekkenfysiotherapie

Wilt u ervoor zorgen dat u minder vaak naar de wc moet? En wilt u meer controle krijgen over ongewild verlies van ontlasting en windjes? Dan kan het helpen als u leert hoe u uw bekkenbodemspieren het beste kunt gebruiken. Dit kunt u leren bij een bekkenfysiotherapeut. Bekkenfysiotherapie werkt het beste als u ook onze voedingsadviezen volgt.

Ontlasting dikker maken met vezels of medicijnen

Heeft u veel last van te dunne of waterige ontlasting? Dan kunnen vezels of medicijnen helpen om uw ontlasting dikker te maken.

Vezels: psylliumzaad of Metamucil
U kunt een recept krijgen voor psylliumzaad of Metamucil. Dit zijn vezels die de ontlasting dikker maken. Hierdoor hoeft u waarschijnlijk minder vaak naar de wc. Heeft u een branderig gevoel bij de anus? Dan kan dit door deze vezels minder worden of helemaal weggaan.

Hoe neemt u de vezels in?

• Neem de vezels 1 tot 2 keer per dag in met weinig water.
• Daarna mag u een uur lang niets eten of drinken.

Medicijnen: loperamide
Is uw ontlasting erg dun? Of moet u erg vaak naar de wc voor steeds kleine beetjes ontlasting? Dan kunt u in overleg met uw arts loperamide innemen. Dit medicijn maakt de ontlasting dikker. Ook hoeft u waarschijnlijk minder vaak naar de wc.

Hoe neemt u loperamide in?

• Neem het medicijn in 30 minuten voor een maaltijd.
• Heeft u ’s nachts ook klachten? Dan kunt u voor het slapen gaan nog een keer loperamide nemen.
• Neem dit middel niet vaker dan 4 keer per dag.

LET OP: Loperamide kan verstopping geven als u te veel inneemt. Bouw het rustig op. Let daarbij op hoe het gaat met uw klachten en hoe dik de ontlasting is.

Kringspier sterker maken door prikkelen zenuw (PTNS)

Soms kunnen we uw kringspier sterker te maken door een zenuw te prikkelen. Dit gebeurt bij een PTNS-behandeling. Met een apparaat stimuleert een bekkenfysiotherapeut een kleine zenuw bij uw enkel. Lukt het om de kringspier zo sterker te maken? Dan verliest u minder vaak ontlasting zonder dat u dit wilt. Of dit gebeurt zelfs helemaal niet meer.

Hoe gaat de PTNS?

• De behandeling gebeurt bij uw voet, niet bij de kringspier zelf.
• De behandeling duurt in totaal 12 weken.
• Elke week krijgt u 1 behandeling.
• Per behandeling wordt de zenuw 30 minuten geprikkeld.
• De behandeling gebeurt bij een bekkenfysiotherapeut.

Bij ernstige klachten: darmspoelen

Heeft u na 3 tot 6 maanden nog steeds ernstige klachten? Of kunt u niet normaal leven door uw klachten? Dan kan darmspoelen helpen. Door uw darm te spoelen, maakt u de dikke darm leeg. Als het goed gaat, heeft u daarna de hele dag geen ontlasting meer.

Hoe werkt darmspoelen?

• U brengt een klein slangetje in uw anus. Dit slangetje zit vast aan een spoelsysteem.
• Via het slangetje stroomt water in de darm. Daardoor raakt de darm vol met water. Hierop reageert de darm door ontlasting af te geven.
• Uw ontlasting spoelt uit uw darm. Het spoelsysteem voert de ontlasting af.
• Een spoeling duurt gemiddeld 30-60 minuten.
• U doet gemiddeld 1 keer in de 24 of 48 uur een darmspoeling.

U doet de darmspoelingen zelf thuis. Wij kunnen u leren hoe u dit moet doen. Er zijn ook gespecialiseerd verpleegkundigen buiten het ziekenhuis die u kunnen leren hoe het werkt. Overleg met ons wat u het liefste wilt. Wij regelen dit dan voor u.

Als de klachten niet weggaan: overleg met chirurg

Werken alle adviezen en behandelingen niet? En blijft u erge klachten houden? Dan kunnen we u doorverwijzen naar de chirurg. De chirurg bespreekt met u wat de mogelijkheden zijn.

Vragen

Heeft u nog vragen? Bel dan met uw casemanager of de arts die u behandelt. U bereikt ons via telefoonnummer 088 979 46 32. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag bereikbaar van 08.30 tot 17.00 uur.

Meer informatie over onze zorg bij kanker vindt u op onze Oncologiepagina.