Gezinsvriendelijke keizersnede

Over gezinsvriendelijke keizersnede

De gynaecoloog heeft met u besloten dat u gaat bevallen met een keizersnede. De gynaecoloog spreekt met u een datum af voor de keizersnede. Hieronder vertellen we u hoe zo’n geplande keizersnede gaat.

Wat is een geplande keizersnede?

Ontstaan er tijdens uw zwangerschap problemen? Dan komt u onder controle van de gynaecoloog in het ziekenhuis. Een gynaecoloog is een arts die zich onder andere heeft gespecialiseerd in zwangerschap en bevalling. Soms blijkt dat een keizersnede veiliger is voor u en uw baby dan een natuurlijke bevalling. De gynaecoloog kan dan in overleg met u kiezen voor een keizersnede.

Wat is een gezinsvriendelijke keizersnede?

Bij een gezinsvriendelijke keizersnede doen we er alles aan om de bevalling zo prettig mogelijk te maken voor u. U en uw partner kunnen bijvoorbeeld samen kijken naar de geboorte van uw kindje als u dat wilt. Na de geboorte krijgt u uw baby zo snel mogelijk op uw borst. Uw partner blijft bij u tijdens de operatie.

Voorbereiding op de keizersnede

• De gynaecoloog en de verpleegkundige geven u informatie over de keizersnede.
• U krijgt informatie over de preoperatieve screening (POS). Dit zijn enkele afspraken waarin we de keizersnede voorbereiden.
• U vult een digitale vragenlijst in. Daarna maken we een afspraak met u voor de preoperatieve screening.
• Tijdens de preoperatieve screening heeft u een gesprek met een anesthesioloog. Deze arts vertelt u meer over de verdoving en pijnstilling bij de keizersnede. U krijgt ook een kort lichamelijk onderzoek. Als dat nodig is, nemen we tijdens de preoperatieve screening bloed bij u af. Dit onderzoeken we dan.

De dag voor de keizersnede

• De dag voor de keizersnede krijgt u een afspraak op de afdeling Bloedafname van HMC Westeinde. Daar nemen we bloed bij uw af. Dit gebeurt onder andere om te bepalen hoeveel ijzer er in uw bloed zit. De afdeling Bloedafname is vlakbij de hoofdingang van het ziekenhuis.
• Een verpleegkundige belt u de dag voor de keizersnede voor een kort opnamegesprek. Ze vraagt tijdens dit opnamegesprek een aantal gegevens. Bijvoorbeeld:
  • of u een verloskundige heeft geregeld voor de nazorg
  • of u kraamzorg heeft geregeld
  • wie uw contactpersoon is
• De verpleegkundige informeert of u nog vragen heeft over de keizersnede. We adviseren u om uw vragen van tevoren op te schrijven, zodat u niets vergeet. De verpleegkundige vertelt verder wat er gebeurt tijdens uw opname op de kraamafdeling. Ook vraagt de verpleegkundige of u wensen heeft voor de voeding en de verzorging van uw baby en uzelf.
• Heeft u nog vragen voor de arts? Dan zal de afdelingsarts u terugbellen.
• De verpleegkundige geeft aan u door hoe laat de keizersnede gebeurt. Ook spreekt ze met u af hoe laat u op de verpleegafdeling moet zijn.

Handig om mee te nemen naar het ziekenhuis

Voor u:

• slippers
• toiletartikelen
• nachthemden of T-shirts
• ondergoed, het liefst groot, zodat dit over de wond heen valt en er verband in past
• uw mobiele telefoon of fototoestel om foto’s te maken. Denk ook aan uw oplader (mobiele telefoon) en/of een opgeladen batterij (fototoestel). U mag in de operatiekamer niet filmen.

Wilt u borstvoeding geven? Dan zijn nachthemden met knoopjes handig. Ook een voedings-BH en een voedingskussen kunnen dan nuttig zijn.

Wilt u flesvoeding geven? Dan is het verstandig om een stevige BH mee te nemen. Dit helpt om stuwing tegen te gaan. Stuwing is dat uw borsten zo vol zitten met melk dat ze hard en onprettig aanvoelen.

Voor de baby:

• kleertjes/rompertjes
• sokjes
• dekentje of jasje
• Maxi-Cosi
• minimaal 2 mutsjes

Het eerste mutsje doen we direct na de geboorte op bij uw baby. Dit mutsje wordt nat en koud. Daarom krijgt uw baby na ongeveer een uur een nieuw, warm mutsje op.

Wilt u flesvoeding geven? Dan kunt u een eigen flesje meenemen. Dit flesje moet u van tevoren wel uitkoken. U weet dan zeker dat het flesje helemaal schoon is. We hebben in het ziekenhuis flesvoeding. Als u dat wilt, kunt u ook uw eigen flesvoeding meenemen.

We hebben in het ziekenhuis ook babyverzorgingsproducten. Denk aan zeep, lotion, olie, babydoekjes, enzovoorts. Natuurlijk mag u ook zelf verzorgingsproducten meenemen.

Hoe gaat de gezinsvriendelijke keizersnede?

• U meldt zich op de afgesproken tijd op de verpleegafdeling. De verpleegkundige brengt u naar uw kamer. Op de kamer mag u de babykleertjes alvast klaarleggen. U krijgt een operatiejasje aan en een naambandje om. Draagt u sieraden, haarspelden of contactlenzen? Dan moet u ze nu afdoen. Ook moet u nagellak en make-up weghalen voor de operatie.
• De verpleegkundige luistert naar het hartje van de baby. Dit doet ze met een klein apparaatje: de doptone. Ligt uw baby in een stuitligging? Dan maakt de arts een nog een echo om te controleren hoe uw baby ligt.
• De verpleegkundige en uw partner brengen u in uw bed naar de voorbereidingskamer. Uw partner doet een blauwe overall aan en een muts op. In de voorbereidingskamer krijgt u een infuus (slangetje) in uw arm. Via dit infuus krijgt u vloeistof en soms ook medicijnen tijdens de operatie.
• We brengen u en uw partner naar de operatiekamer. U gaat daar liggen op de operatietafel. U krijgt een spinale verdoving. Dit is een prik in uw rug. Door deze prik bent u tijdens de keizersnede verdoofd van uw navel tot uw tenen. Na de verdoving brengen we een blaaskatheter in. Dit is een slangetje met een urinezak eraan. In deze zak kunnen we uw urine (plas) opvangen.
• We plaatsen een blauw doek op de hoogte van uw borst. Wilt u meekijken hoe uw baby geboren wordt? Dan hangen we samen met het blauw doek ook een doorzichtig doek voor u op. Uw partner mag naast het bed zitten op het moment dat de anesthesioloog dit zegt. Hierna begint de operatie.
• Tijdens de operatie zijn er ongeveer acht medewerkers op de operatiekamer. De verpleegkundige van de afdeling begeleidt uw partner tijdens de operatie. Ook bespreekt zij met u en uw partner wie de foto’s maakt van u en uw gezin.
• De gynaecoloog maakt een horizontale snee in uw huid, vlak boven het schaambeen. De gynaecoloog maakt hierna uw buikwand open en daarna de baarmoeder. Als uw baarmoeder open is, wordt uw baby geboren. Als alles goed gaat, kunnen u en uw partner door het doorzichtige doek meekijken naar de geboorte. We halen het blauwe doek dan naar beneden.
• We kloppen de navelstreng uit. Daarna klemmen we de navelstreng af en knippen die door. Uw partner mag het laatste stukje van de navelstreng doorknippen als hij of zij dat wil. Hierna halen we de placenta (moederkoek) en de vliezen weg. Dit duurt ongeveer 5 tot 10 minuten.
• De gynaecoloog hecht eerst uw baarmoeder in 1 of 2 lagen. Daarna maakt de gynaecoloog de verschillende lagen van uw buikwand dicht met hechtingen. Het hechten duurt bij elkaar ongeveer een half uur.
• Na de geboorte legt de gynaecoloog uw baby in de wieg. De verpleegkundige droogt uw baby goed af en legt het kindje bij u neer. De baby krijgt een warme muts op. We leggen uw baby huid op huid tegen u aan, toegedekt met warme doeken.
• Hierna leggen we uw kindje in een couveuse. Dit is een afgesloten ‘kamertje’ van plexiglas. Hierin kunnen we uw baby veilig en warm naar de uitslaapkamer brengen. De verpleegkundige gaat met uw kindje en uw partner alvast naar de uitslaapkamer. Daar nemen we de temperatuur op van uw baby. We doen uw kindje een luier aan en wikkelen het in warme doeken. Hierna kan uw partner de baby vasthouden.
• We helpen u van de operatietafel in uw bed. Hierna brengen we u ook naar de uitslaapkamer. Op de uitslaapkamer doen we controles bij u. We kijken onder andere naar uw bloeddruk, ademhaling, temperatuur en naar de wond van de keizersnede. U krijgt alvast medicijnen om te voorkomen dat u later pijn krijgt. Hierna mag uw kindje weer bij u liggen. Als u borstvoeding wilt geven, kan de verpleegkundige hierbij helpen. Uw baby blijft huid op huid bij u liggen. Dit is goed voor u en goed voor uw baby.
• Heeft u geen pijn en gaat ook verder alles goed met u? Dan mag u met uw gezin terug naar de verpleegafdeling zodra de anesthesioloog dit veilig vindt. Op de verpleegafdeling krijgt u nog een keer dezelfde controles. Hierna controleren we ook uw baby. We meten bijvoorbeeld het gewicht en nemen de temperatuur op. Ook geven we uw baby vitamine K. Hierna mag uw baby weer bij u liggen. Als u dat wilt, kunt u hierna bezoek krijgen.

Uitzonderingen bij een gezinsvriendelijke keizersnede

Het kan soms gebeuren dat uw baby extra zorg nodig heeft. Of dat we uw kindje wat beter in de gaten moeten houden. We leggen uw baby dan niet meteen bij u, maar kijken het na op de opvangtafel in de operatiekamer. Soms kan uw kindje niet bij u blijven in de operatiekamer. Uw baby gaat dan samen met uw partner en de verpleegkundige naar de couveuseafdeling. We snappen dat dit moeilijk is voor u, maar we doen dit om uw baby en uzelf de best mogelijke zorg te geven.

Op de verpleegafdeling

De verpleegkundige geeft u op de verpleegafdeling regelmatig medicijnen tegen de pijn. Ook vraagt ze u regelmatig hoeveel pijn u heeft en of de medicijnen goed genoeg werken.

Infuus

U heeft na de operatie nog steeds een infuus in uw arm. Via dit slangetje krijgt u vocht. Na 1 dag halen we het infuus weg.

Blaaskatheter

Kort voor de operatie brachten we een blaaskatheter bij u in. 4 tot 6 uur nadat u van de operatie terug bent op de afdeling, mag u onder begeleiding van een verpleegkundige uit bed. Als dat goed gaat, haalt de verpleegkundige de blaaskatheter uit de blaas. U mag dan zelf lopen naar de wc.

In beweging komen

De eerste dagen kunt u bij het opstaan nog wat slap en duizelig zijn. Dat wordt daarna langzaam maar zeker minder. U mag op de dag van de operatie al uit bed komen. De verpleegkundige helpt u met douchen. Elke dag loopt u makkelijker en langer rond. Als u beweegt, herstelt u beter en sneller van de operatie.

Het is belangrijk dat u regelmatig uit bed komt. Zo voorkomt u dat u trombose krijgt. Bij trombose raakt een bloedvat verstopt door een bloedstolsel. We geven u zolang u in het ziekenhuis bent een bloedverdunner met een prikje. Die bloedverdunner helpt ook te voorkomen dat u trombose krijgt.

Het schema hieronder helpt u bij het weer in beweging komen in het ziekenhuis en de eerste dagen thuis:

Dag 0	4-6 uur na de keizersnede: U loopt naar de badkamer/wc. De eerste keer doet u dit onder begeleiding. Als dit goed gaat, mag u alleen lopen. We halen de blaaskatheter weg als lopen naar de wc goed gaat. Voor elke voeding (elke 3-4 uur) gaat u plassen. U loopt hiervoor naar de wc. U gaat minimaal 1x 15 minuten in de stoel zitten. U mag op de kamer vrij bewegen.
Dag 1	U mag douchen. Voor elke voeding (elke 3-4 uur) gaat u plassen. U loopt hiervoor naar de wc. Tijdens maaltijden zit u in de stoel (3× per dag 20 minuten). U gaat hiernaast nog 2x in de stoel zitten. U begint met het lopen op de gang. Begin met 3x per dag 50-100 meter te lopen. U gaat vandaag weer naar huis.
Dag 2-4	Loop 5x per dag 50-100 meter. Eet de maaltijden niet in bed, maar ga hiervoor uit bed (3x per dag 20 minuten). Ga daarnaast nog 3x per dag 30 minuten uit bed.
Dag 5-7	Loop 10x per dag 100 meter. Eet de maaltijden niet in bed, maar ga hiervoor uit bed (3x per dag 20 minuten). Probeer steeds wat langer te zitten. Ga weer liggen als het pijn doet.

De wond

We hechten de wond van de keizersnede vaak met hechtingen die vanzelf weggaan. Na de operatie blijft ongeveer 2 dagen een pleister op de wond. U kunt gewoon douchen met de wond. Hebben we nietjes gebruikt om de wond te hechten? Dan moeten we deze na ongeveer een week weghalen.

Bloed prikken

Zagen we voor de keizersnede dat u weinig rode bloedcellen heeft? Of heeft u veel bloed verloren tijdens en/of na de keizersnede? Dan onderzoeken we uw bloed de ochtend nadat u een keizersnede heeft gehad. We kijken of er nog genoeg ijzer in zit.

Zit er te weinig ijzer in uw bloed? Dan bespreekt de arts met u hoe we hier iets aan kunnen doen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat u extra ijzer krijgt via een infuus of pillen. Het kan ook zijn dat u bloedtransfusie krijgt. We geven u dan extra bloed door een slangetje.

Eten en drinken

U mag na de keizersnede direct eten en drinken. We adviseren u om niet meteen te veel en te zwaar te eten. Na 1 of 2 dagen beginnen uw darmen weer te werken. Dan pas kunnen ze het eten en drinken verwerken.

Borstvoeding

Na een keizersnede kunt u meestal meteen borstvoeding geven. Het aanmaken van melk komt dan vlot op gang. Uw baby kan zo profiteren van de eerste voeding, het colostrum. De verpleegkundige helpt u met een prettige houding bij het aanleggen van de baby aan uw borst. Lukt het uw baby niet om aan de borst te drinken? Dan krijgt hij of zij de borstvoeding in een cupje of flesje. U start dan met kolven om genoeg melk aan te maken.

Naar huis

Als er geen bijzonderheden zijn, mag u de dag na de operatie naar huis of naar een kraamkliniek. Meestal mag u rond 10.00 uur ’s ochtends naar huis. De arts en verpleegkundige hebben daarvoor nog een gesprek met u. Daarin vertellen ze waarop u moet letten en waaraan u moet denken thuis.

De kraamzorg en de verloskundige nemen de zorg daarna over. De verloskundige komt op de dag nadat u weer thuis bent bij u op bezoek. Ze controleert dan of alles goed gaat. Zij bezoekt u meerdere keren in de eerste week dat u weer thuis bent. Als u ergens last van heeft door uw keizersnede, kunt u dat aan de verloskundige vertellen. Heeft u daarna ergens last van door de operatie? Neem dan contact op met de polikliniek Verloskunde van HMC.

Na ongeveer 5 weken krijgt u een controle bij de arts. U krijgt daarvoor nog informatie over deze afspraak.

Kraamzorg

U spreekt zelf af met uw kraamzorgorganisatie hoe en wanneer u hen informeert. Het is in ieder geval verstandig om uw kraamzorgorganisatie te vertellen wanneer u de keizersnede krijgt. Spreek dan ook af wanneer u hen weer belt. Het is belangrijk dat u kraamzorg krijgt op de dag dat u weer thuis bent. Niet alleen voor u, maar ook voor uw baby.
De verpleegkundige in het ziekenhuis houdt uw verloskundige op de hoogte over hoe het met u gaat in het ziekenhuis. Ze vertelt de verloskundige ook wanneer u weer naar huis komt.

Weer thuis

U herstelt thuis verder van de keizersnede. Dat duurt vaak langer dan het herstellen van een natuurlijke bevalling. Hoe lang het herstel precies duurt, is voor iedereen verschillend.

Bad

We adviseren u niet in bad te gaan zolang de wond nog niet goed is genezen en u nog bloed verliest. Komt er wondvocht of bloed uit de wond? Spoel dan de wond schoon met de douchekop. Dep de wond daarna voorzichtig droog en doe er een droog gaas overheen. Met dit gaas beschermt u uw kleding.

Sporten

Na 6 weken zijn de verschillende lagen van de buikwand goed genezen. U mag dan weer langzaamaan beginnen met sporten. U mag dan ook weer beginnen met buikspieroefeningen. Aan de zijkant van het litteken heeft u de eerste tijd soms een trekkend gevoel. Dit komt door de hechtingen die nog in uw lichaam zitten. Dit kan geen kwaad.

Seks

Wacht met geslachtsgemeenschap (vaginale seks met een partner) tot u geen bloed meer verliest uit uw vagina. Voor veel vrouwen duurt het langere tijd voordat zij weer zin hebben in seks.

U bent al snel weer vruchtbaar, ook wanneer u borstvoeding geeft. Gebruik daarom condooms of andere anticonceptiemiddelen. Vraag als dat nodig is de verloskundige, huisarts of gynaecoloog om advies.

Litteken

Vaak heeft u vrij lang geen gevoel rond het litteken. Dit komt doordat we de zenuwen in uw buikhuid hebben doorgesneden. Iets boven het litteken is de huid vaak juist extra gevoelig. Pas na 6 tot 12 maanden is het gevoel in de huid van uw buik weer normaal.

Lichamelijke gevolgen

Veel vrouwen die een keizersnede hebben gehad, voelen zich moe. Die vermoeidheid kan soms wel enkele maanden duren. Dit is normaal. U heeft een grote operatie aan uw buik gehad. Geef daarom toe aan die vermoeidheid!

Til de eerste 6 weken zo weinig mogelijk zware dingen. Geleidelijk aan kunt u steeds meer gaan doen. Bijvoorbeeld licht huishoudelijk werk en kleine boodschappen. Accepteer hulp van bijvoorbeeld familie of kennissen.

Emotionele gevolgen

Het kan gebeuren dat u het moeilijk vindt dat u een keizersnede heeft gehad. Praat daar zoveel mogelijk over. Het kan helpen de bevalling nog een keer te bespreken met de gynaecoloog die de keizersnede heeft gedaan. Vraag ook hulp aan uw huisarts als u hier behoefte aan heeft.

Complicaties

Een complicatie is een onverwacht probleem wat soms gebeurt. Iedere operatie brengt risico’s met zich mee, ook een keizersnede. Ernstige complicaties zijn gelukkig zeldzaam. Zeker als u gezond bent voordat u de operatie krijgt. De complicaties die het meest voorkomen, zijn:

Bloedarmoede

Bij een keizersnede verliest u bloed. Verliest u te veel bloed? Dan krijgt u bloedarmoede. Dit betekent dat er te weinig ijzer in uw bloed zit. Soms adviseert de arts u dan om ijzertabletten te slikken. Er is een kleine kans dat u na de keizersnede een bloedtransfusie nodig heeft. U krijgt dan bloed van iemand anders via een slangetje (infuus).

Blaasontsteking

Een enkele keer krijgt een vrouw na een keizersnede een blaasontsteking. Heeft u last van een branderig gevoel bij het plassen, vaak plassen en/of kleine beetjes plassen? Dan controleren we uw urine. We geven u medicijnen (antibiotica) om de blaasontsteking te genezen als dat nodig is.

Nabloeding in de buik

Heel weinig vrouwen die een keizersnede hebben gehad krijgen een nabloeding in hun buik. 1 van de wonden in de buik gaat dan (opnieuw) bloeden. Heel soms moeten we u dan nog een keer opereren om de nabloeding te stoppen.

Bloeduitstorting in de wond

U krijgt een bloeduitstorting (blauwe plek) in de wond als een bloedvaatje in het vet onder de huid blijft bloeden. De kans hierop is groter als uw bloed niet zo goed stolt. Dit kan bijvoorbeeld komen door hoge bloeddruk of sommige medicijnen.

Infectie

Een infectie van de wond komt een enkele keer voor. De kans hierop is wat groter bij een niet-geplande keizersnede. Daarover leest u hieronder meer. U krijgt tijdens de operatie een medicijn (antibioticum) om een infectie te voorkomen.

Trombose

Bij elke operatie en na elke bevalling is er risico op een trombose. Trombose is het stollen van het bloed in een ader. Daardoor kan het bloed in die ader niet meer doorstromen. Zolang u nog niet vaak uit bed bent, krijgt u iedere dag een medicijn tegen trombose. We geven u deze bloedverdunner via een prikje in uw been zolang u in het ziekenhuis bent.

Beschadiging van de blaas of darm

Een beschadiging van de blaas komt weinig voor. De kans hierop is wat groter als u al vaker een keizersnede heeft gehad. Ontdekken we een beschadiging van de blaas tijdens de keizersnede? Dan zullen we die dichtmaken met hechtingen. U heeft dan vaak langer een blaaskatheter nodig dan als er geen beschadiging is van de blaas.

Heel soms kan ook een darm beschadigd raken tijdens een keizersnede. Dit kunnen we goed oplossen als dit gebeurt.

Darmen die niet goed op gang komen

Na een keizersnede moeten de darmen weer op gang komen. Soms gebeurt dit niet of te langzaam. Er verzamelt zich dan vocht in de maag en darmen. Daardoor wordt u misselijk en moet u overgeven. Gebeurt dit bij u? Dan moeten we soms een dunne, flexibele slang door uw neus of mond in uw maag brengen. Dit heet een maagsonde. Met de maagsonde kunnen we het vocht weghalen uit uw maag en darmen. Pas daarna komen de darmen op gang.

Een niet-geplande keizersnede

Soms heeft u uw keizersnede al gepland, maar starten uw weeën voor de afspraak. Of breken uw vliezen op een eerder moment. We moeten dan vaak met spoed de keizersnede doen. We noemen dit een niet-geplande keizersnede. Ook die doen we als dat kan gezinsvriendelijk. Wanneer dat veilig kan voor u en uw kind, kunt u bijvoorbeeld mee kijken bij de geboorte. De arts bepaalt of dit kan.

Bij een ongeplande keizersnede kijken de kinderarts en de verpleegkundige uw baby na de geboorte na op de opvangtafel. Hierna mag uw partner de navelstreng doorknippen als hij of zij dat wil. Gaat het goed met uw baby en u? Dan mag uw baby daarna even bij u liggen. Na ongeveer 10 minuten brengen we uw partner samen met uw baby naar de kraamafdeling. We gebruiken de couveuse om uw baby veilig en warm te vervoeren. Op de kraamafdeling mag uw baby huid op huid liggen met uw partner, toegedekt met warme dekens. Dit kan alleen als de gezondheid van uw baby dit toelaat.

Is het overdag? Dan brengen we u na de operatie naar de uitslaapkamer. Als de controles daar goed zijn, brengen we u zo snel mogelijk naar uw partner en kindje.
Is het ‘s avonds of ’s nachts? Dan is de uitslaapkamer dicht. U slaapt daarom uit op de afdeling intensive care of op de verloskamer. De anesthesist beslist hierover. We doen er alles aan dat u als gezin weer zo snel mogelijk bij elkaar bent. Wilt u borstvoeding geven? Dan kunnen wij u daarbij helpen als u terug bent op de verloskamer of de kraamafdeling.

Een volgende bevalling

De gynaecoloog adviseert u om na een keizersnede minimaal een jaar te wachten met weer zwanger worden. De wond krijgt dan tijd om helemaal te genezen. Vaak is bij een volgend kind geen keizersnede nodig. U wordt bij een volgende zwangerschap wel altijd begeleid door de gynaecoloog en bevalt in het ziekenhuis. Bespreek bij de nacontrole in het ziekenhuis hoe groot de kans is dat u een volgende keer weer een keizersnede nodig heeft.
We wensen u en uw gezin veel geluk toe!

Wanneer bellen met de verloskamers?

Bel meteen met de verloskamers als:

• u al vóór de geplande keizersnede weeën krijgt
• u bloed verliest
• u het idee heeft dat de vliezen zijn gebroken

U kunt ons voor deze dringende zaken dag en nacht bellen via telefoonnummer 088 979 21 04. Houd u alstublieft uw HMC-patiëntenpas of burgerservicenummer (BSN) bij de hand wanneer u belt.